پیری و تنهایی

یک عمر می‌دوی و به این در و آن در می‌زنی تا وقتی گرد پیری رویت نشست، بتوانی نفس راحتی بکشی و بی دغدغه در کنار همسرت زندگی کنی و فرزندانت دورت را بگیرند، اما گاهی زندگی ماشینی همه اینها را به یک رویا تبدیل می‌کند.




خیابان بند آمده! بوق ممتد ماشین‌ها همه را کلافه کرده. رد ماشین ‌های پشت هم قطار شده را که می‌گیری مشخص می‌شود پیرمردی هفتاد و چند ساله پشت فرمان تاکسی نشسته و نرم نرمک مشغول حساب و کتاب کرایه با مسافر است.
ماشین پس از کلی کش و قوس حرکت می‌کند. پیرمرد دل پردردی دارد. می‌گوید: کی خوشش میاد توی این سن و سال مسافرکشی کنه. وقتی نه از حقوق بازنشستگی خبری است و نه درآمد.

مجبوری صبح تا شب دنده صد تا یه غاز بزنی. روزی 10 بار برای اینکه مسیر را رد می‌شیم و من نمی‌شنوم (گوشهایش سنگین است) مسافرا دلخور می‌شن. بارها حرف باید بشنوم بابت آرام رانندگی کردن و هزار تا مصیبت دیگه.
از توی داشبورد ماشین لیست آزمایش‌های که دکتر تجویز کرده را بیرون می‌کشد و می‌گوید: ببین برا همینا باید سیصد چهارصد هزار تومان پول بدم تا بفهمم مشکل کجاست.
از قدیم‌الایام سالمندان در فرهنگ و سنت ایرانی جایگاه ویژه‌ای در خانواده داشته‌اند و ریش سفید هر خانواده تصمیمات بزرگ و نهایی را می‌گرفت و این حرمت همچنان در بسیاری از خانواد‌ه‌های ایرانی رعایت می‌شود.

اما از طرفی دیگر دوره سالمندی به دلیل کاهش توان بدن مشکلات خاص خود را دارد و کم نیستند سالمندانی که با بالارفتن سن و در دورانی که باید آرامش خیال داشته باشند با مشکلاتی از قبیل نگرانی برای تامین معیشت، تنهایی و نداشتن همدم، بیماری و نیاز به دریافت خدمات درمانی مواجهند.
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی افراد بالای 60 سال در هر جامعه‌ای سالمند محسوب می‌شود. این رقم در کشور ما 65 سال در نظر گرفته شده است.
آمارهایی که مسئولان ارائه می‌کنند حاکی از آن است که اکنون 8.2 درصد جمعیت کشور یعنی چیزی حدود 6 میلیون نفر از جمعیت کشورمان سالمند هستند و این رقم تا دو دهه آینده 3 برابر خواهد شد که از هم اکنون باید به فکر فراهم کردن زیرساخت‌های لازم مانند مراکز تفریحی، بیمارستانهای فوق تخصصی سالمندان و ایجاد معابر مناسب برای سالمند و غیره است.
خانم و آقای دلشاد زوج سالمندی هستند که تقریباً هر 2 ماه یکبار به دلیل بیماری‌های دوره سالمندی مانند ناراحتی قلبی و گوارشی در بیمارستان بستری می‌شوند.
اما 5 فرزند خانواده روزهای هفته را با هم تقسیم کرده‌اند تا هر روز یکی همدم این پدر و مادر باشد.
فریبا دلشاد فرزند ارشد خانواده می‌گوید: شکر خدا پدرم هم حقوق بازنشستگی دارد و هم درآمدی از اجاره مغازه‌هایش، اما چیزی که نیاز دارد توجه ماست.اطرافیان ابتدا گفتند برایشان پرستار بگیریم اما ما قبول نکردیم. چون روحیه آنها را خوب می‌شناسم. زود رنج هستند.
آقای فرزامی امسال پا به 83 سالگی گذاشته است.
همسایه‌ها کمتر او را در کوچه و خیابان می‌بینند. خودش می‌گوید از ترس زمین خوردن و شکستگی دست و پا ترجیح می‌دهد بیشتر در منزل بماند.
تمام هشت فرزندش گرفتار زندگی خود هستند و تنها همدم این پیرمرد یک طوطی است که گاهی برخی لغات را تکرار می‌کند.
او می‌گوید: خدا را شکر که تلویزیون اختراع شد و گر نه نمی دانستم باید چه کنم. همسایه‌ها هم لطف دارند و خریدهایم را انجام می‌دهند. یک خانمی هم هفته‌ای یکبار برای نظافت منزل می‌آید. اما کاش همسرم زنده بود تا سر پیری تنها نبودم.
همایون هاشمی رئیس سازمان بهزیستی می‌گوید: 86 درصد سالمندان ما با خانو‌اده‌های خود زندگی می‌کنند. 285 هزار سالمند زیر پوشش بهزیستی و یک میلیون و 500 هزار سالمند زیر پوشش کمیته امداد هستند.
وی در مورد میزان سالمندانی که زیر پوشش بیمه بوده یا حقوق و بازنشستگی می‌گیرند نیز خاطرنشان می‌کند: یک میلیون و 700 هزار نفر از سالمندان بازنشسته تأمین اجتماعی یا عضو صندوق بازنشستگی هستند ولی 20 درصد افراد سالمند زیر پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند.
اما باید دید چه اقداماتی برای پیشگیری از بیماری یا رفاه سالمندان در نظر گرفته شده است؟
پریسا طاهری، رئیس اداره سلامت سالمندان وزرات بهداشت می گوید: وزارت بهداشت برای حمایت از سالمندان اقدامات زیادی را انجام داده که یکی از این اقدامات خدمات ادغام یافته با تأکید بر بیماری است.
به گفته وی هر سالمندی که به مراکز بهداشتی و درمانی شهری یا روستایی مراجعه کند 15 بیماری در او غربالگری می‌شود و در صورت ضرورت افراد سالمند به متخصص ارجاع داده می‌شوند و پس خوراند آن به پزشکی که سالمند را ارجاع داده برگشت داده می شود.
وی تغذیه را یکی از نکات حائز اهمیت برای سالمندان می‌د‌اند و تصریح می‌کند: طبق تحقیقات صورت گرفته تعداد زیادی از سالمندان دچارسوء تغذیه هستند به طوری که 13.5 درصد از سالمندان اصلاً لبنیات مصرف نمی‌کنند و باید آموزش‌های لازم با هدف بهتر کردن تغذیه در سالمندان به آنها ارائه شود.
ولی وزارت بهداشت نمی‌تواند تمام خدمات مورد نیاز سالمندان را ارائه و تأمین کند در واقع وزارت بهداشت باید خدمات سلامت و درمان مورد نیاز این گروه را ساماندهی کند. شهرداری موظف به ایجاد فضای ایمن و مناسب برای آنها و بهزیستی و بیمه‌ها و دیگر ارگانها خدمات مربوط به سازمان خود را به سالمندان ارائه دهند.
وی می‌گوید: اذعان می‌کنم که همچنان خدماتی که در شأن سالمندان است را برای آنها فراهم نکرده‌ایم و باید تلاش کنیم این حلقه مفقوده را پیدا و احیا کنیم.
پوکی استخوان،‌مشکلات گوارشی و نفخ به دلیل نداشتن دندان و درست نجویدن غذا،بیماری‌های قلبی عروقی، سکته‌ مغزی و اختلال حافظه از بیماری های شایع دوره سالمندی است که به اذعان متخصصان تغذیه با رعایت تغذیه مناسب بسیاری از اینها قابل پیشگیری است.

بسیاری از سالمندان به دلیل ترس از شکستگی یا افتادن معمولاً خانه نشین می‌شوند و از وسایل نقلیه عمومی استفاده نمی کنند.
غلامعلی عکاشه، رئیس انجمن جراحان ارتوپدی در این مورد می‌گوید: یک فرد سالمند و اطرافیانش باید مراقب باشند که هیچ گاه سقوط نکند و به زمین نخورد. علاوه بر استانداردسازی محیط منازل،استفاده از عصا نیز برای کنترل و تسلط بر بدن توسط خود سالمند لازم و ضروری است.
وی بر این نکته تأکید می‌کند که شکستگی‌ لگن و گردن ران در زنان بالای 65 سال و مردان بالای 70 سال به نسبت زیادی شایع است و پس از شکستگی مچ دست، دومین محل شایعی است که بروز شکستگی در آن در سالمندان از آمار بالایی برخوردار است.
هیچ گاه یک شبه نمی‌توان ره صد ساله را پیمود و از اکنون باید نسخه‌ای برای دو دهه آینده پیچید تا بدانیم از قشر سالمند به عنوان گروهی با کوله باری از تجربه و نه به عنوان افرادی صرفاً بیمار و نیازمند دریافت خدمات، در جایگاه‌های مختلف اجتماعی استفاده کرد یا چه تسهیلاتی را در زیرساخت‌های شهری،‌اجتماعی و فرهنگی متناسب با این افراد ایجاد کرد.

پیری و روزهای زندگی

در زندگی ، دوره های زیادی وجود دارد که ما مجبوریم آنها را یکی پس از دیگری طی نمائیم و گریزی از هیچ کدام از آنها نداریم .دوره هایی که هرکدام به نوبه ی خود مهم و سرنوشت ساز هستند وبی توجهی به هر کدام ، می تواند سبب رنج و ندامت ما گردد.

آخرین دورانی که شاید برای اغلب ما صورت بگیرید ، دوران پیری و فرسودگی است.برخی از دوره ها مثل جوانی و میان سالی ، با دخالت مستقیم ما و تصمیم گیری های خودمان صورت می گیرد ، ولی نوع زندگی و رفتارهایی که دربرخی از دوره ها مثل کودکی و پیری با ما صورت میگیرد ، وابسته به اطرافیان است : در کودکی ، رفتار پدر و مادر ؛ و در پیری ، رفتار فرزندان . الان که در دوران خوش جوانی به سر می بریم ، احتمالا یک یا چند فرد پیر در اطراف ما وجود دارد . چه خوب است که با رفتاری شایسته با آنان ، پیریِ شایسته ای را برای خودمان در آینده رقم بزنیم . اغلب پیرمردان و پیرزنان ، دارای اختلالات روانی خاصی هستند که شناخت این گونه مشکلات ، می تواند ما را در یاری رساندن موثر به این عزیزان مساعدت نماید .
در این مقاله ، به ذکر و شرح برخی از این عادات و اختلالات می پردازیم :

میل و رغبت : در حالیکه نیرو ومهارت و قدرت بدنی و روانی یک شخص پیر نقصان و کاهش می یابد ممکن است گاهی به این خیال بیفتد که آیا می تواند مثلا مانند ایام گذشته جوانی و میانسالی « سخنرانی » کند یا در یک مسابقه تنیس شرکت نماید یا به تنهایی به مسافرت برود ! ولی وقتی که او شروع به انجام یکی از این نوع کارها می کند خیلی زود متوجه می شود که توان اقدام به این امور را ندارد و اساساً فاقد میل و رغبت و عشق و ذوق به اینگونه کارهاست .

خستگی و دلتنگی: خستگی و دلتنگی شدید در پیران ممکن است روی قلب آنها اثر ناراحتی و کوفتگی بگذارد و همچنین سبب رکود و تنبلی در دستگاه هاضمه آنان شود و باعث آمادگی آنها به مبتلی شدن به بعضی بیماریها گردد . و عجیب این است که همه تأثیرات روانی خستگی ، به وسیله شتاب و عجله چندین برابر زیادتر می شود . عجله ، احتمال بروز تصادفات و حوادث را می افزاید . یک شخص پیر که همیشه در کارها شتابزدگی می کند ، ممکن است به یک حالت وحشت روانی دچار شود . بنابراین اشخاص پیر و ضعیف البنیه باید از ایجاد خستگی زیاد در هر کار همچنین عجله و شتاب اجتناب ورزند و باید بدانند که پیران زودتر از جوانان خسته می شوند ، ولی خیلی دیرتر از آنان خستگی شان برطرف می شود .


بی خوابی: مشکل دیگری که خیلی با خستگی ارتباط دارد ، « بی خوابی » است بسیاری از پیران ، از مردان یا زنان ، چه در اول شب و چه در نیمه های شب ، خوابیدن برای آنها واقعا دشوار است . در ابتدای شب معمولا همه ، بلافاصله به خواب می روند ، پیران مدتها بیدار می مانند و بالاخره پس از یکی دو ساعت خوابیدن ، خیلی زود بیدار می شوند ، ولی دو باره خواب رفتن برای آنها کار بسیار مشکلی است . ضمنا چون اشخاص پیر موقع شام خوردن یا پس از آن ، آب زیادی می خورند پس از مدتی به اجبار ، از خواب بیدار می شوند و به دستشویی می روند تا خودشان را از دست آبهای زاید و مسموم خلاص کنند ... در این موقع ، دیگر خوابیدن برای آنها کار بسیار مشکلی است و در رختخواب این ور آن ور می غلتند ... گاهی به فکر فرو می روند و به یاد ایام خوش گذشته و دوران جوانی می افتند ... گاهی نقشه کارهای فردا را می کشند و گاهی از ناچاری چراغی روشن می کنند و به مطالعه اجباری مشغول می شوند ... برخی از آنها با صدای آهسته شعر می خوانند و گاهی هم با خود حرف می زنند . بعضی هم لحاف یا پتو به سر می کشند و سعی می کنند باز هم بخوابند . برخی هم به داروی خواب آور یا آرامش بخش پناه می برند ... از رختخواب بر می خیزند و آرام آرام به سراغ دارو می روند و چون این کار همیشه تکرار می شود ، جای دارو معین و مشخص است . خیلی زود آن را برمی دارند و می خورند تا مگر دوباره به خواب روند .

ولی حقیقت امر این است : پیران محترم باید بقیه شب را در محیطی ساکت و آرام به انجام کارهایشان بپردازند و جسما و روحا استراحت کنند و خواب زیاد برای آنها ضرورت ندارد و برای بعضی از پیران چهار یا پنج ساعت خواب در شبانه روز کافیست ...


عواطف شدید: بروز عواطف و احساسات شدید روانی ، برای طبقه پیران بسیار خطرناک است و گاهی ممکن است منتهی به سکته مغزی یا قلبی و مرگ آنها شود . بنابراین هم باید خود افراد پیر از عصبانی شدن و تحت تأثیر قرار گرفتن از وقایع و حوادث روزانه زندگی پرهیز کنند و هم اطرافیان در مصاحبت و رفتار ، نسبت به آنها ، نهایت نرمش و آرامش و ادب و سکوت آمیخته به احترام را رعایت کنند و با آنها به هیچ وجه مجادله و مباحثه ی تند و شدید ننمایند و بدین وسیله آنها را متأثر و آشفته خاطر نکنند . محیط زندگی مردان و زنان پیر باید ساکت و آرام و بی سر و صدا باشد . محل س************ت آنان باید از ترافیکهای سنگین ، فرودگاه و هواپیما و کارخانه های بزرگ مولد صوت و صداهای شدید و دلخراش دور باشد تا مدام در معرض تهییج و آشفتگی عواطف و احساسات قرار نگیرند .

همچنین تماشای فیلمهای وحشت آور و خواندن کتابهای هیجان انگیز برای طبقه پیران شدیدا خطرناک و مضر است ، و آرامش فکر و روح ، شاید برای آنها مهمتر و لازمتر از همه چیز باشد . در انتها به صورت فهرست وار، به 28 مورد از صفات و عادات اغلب پیران می پردازیم ؛ به امید انکه با اطلاع از وضعیت روحی و جسمانی این عزیزان ، بتوانیم با شناختی درست و صحیح در صدد کمک و یاری ایشان بشتابیم .

1. پیران غالبا درباره قیمت همه گونه اشیاء شکایت می کنند و حق هم دارند زیرا در جوانی آنها ، همه چیز خیلی ارزانتر از دوران پیری آنها بوده است .

2. پیران معمولا انعام و پاداش نمی دهند یا خیلی کمتر از جوانان می دهند !

3.چون درآمد آنها محدود و کمتر از هزینه های آنهاست برای آنان آسان نیست که پول زیادی حتی برای خرید مواد خوردنی و غذای لازم روزانه بدهند .

4.پیران به شکل و روش دوره قدیم لباس می پوشند.

5.پیران غالبا زیاد حرف می زنند .

6.پیران از بیماریهای خودشان بسیار سخن می گویند ، پس مبادا با آنها درباره بیماری حرف بزنید زیرا یک ساعت تمام و بلکه بیشتر بدون وقفه در خصوص انواع بیماریهای خودش داد سخن می دهد و شاید شما را خسته کنند .

7.گدایان از پیران تقاضای کمک نمی کنند زیرا آدم پیر هنوز هم می خواهد به زور و زحمت یک 50 تومانی به گدایان بدهد !

8. پیران از همه زودتر می خوابند ، ولی از نیمه های شب بیدار می شوند زیرا حد اکثر ، آنها فقط پنج ساعت می خوابند .

9. پیران پس از بازنشستگی به دیگران کمتر علاقه مند می شوندو می خواهند فقط با بچه ها و نوه های خودشان باشند .

10.اغلب پیران خلق و خوی « بزرگ نمایی » دارند و همیشه همه چیز را ( مخصوصا بیماری خودشان را ولو اینکه کوچک و بی اهمیت باشد ) بزرگتر و مهم تر نشان می دهند.

11. پیران کهن غالبا « ساده لوحند » و زود گول می خورند .

12. درستکاری و امانت : تقریبا همه پیران درستکار و امین هستند .

13. خودداری از دزدی و خیانت : همه پیران از ارتکاب به دزدی و خیانت می ترسند و از این گونه اعمال زشت خودداری می کنند .

14.ترسو بودن : اکثر پیران ترسویند و کمتر اهل خطر و ریسک هستند.

15.عدم سرّ نگهداری : پیران اکثرا رازدار نیستند !

16. قناعت : پیران معمولا در زندگی قانع هستند و برچیز اندک می سازند .

17.بی آزاری : معمولا پیران بی آزارند .

18. ترجیح تنهایی بر اجتماع : پیران اکثرا در زندگی تنهایی را برهمنشینی با دیگران ترجیح می دهند

19.عادت وحس جمع کردن و پس اندازی در همه چیز از پول و خوردنی و پوشاک .

20. پیران گاهی بر گذشته ی خود « تاسف » می خورند .

21. خجالت و شرم حضور : پیران بیش از میانسالان در همه چیز شرم و خجالت دارند .

22. سحرخیزی : معمولا و طبعا پیران سحرخیزتر از جوانان هستند .

23. معمولا شخص پیر« کنجکاو » است و می خواهد از همه چیز باخبر شود.

24. شخص پیر برقول و عهد خود استوار است .

25. مرد و زن پیر ، معمولا بر ایمان و عقیده خود محکم و راسخ است .

26. آدم پیر معمولا بر فعل و قول جوانان اعتماد و اطمینان دارد .

27. پیران در برابر نا ملایمات و سختیهای زندگی بیش از جوانان صبر و حوصله و شکیبائی دارند .

28. در سنهای خیلی بالا اکثر پیران به فراموشی دچار می شوند .

خانم های مسن، دو سوم روز را نشسته اند!

یک تحقیق جدید نشان داد که زنان مسن، دو سوم ساعات بیداری خود در طی روز، فعالیت بدنی ندارند. البته این موضوع به آن معنا نیست که آن ها طی این ساعات فقط بی حرکت نشسته اند.


نشستن طولانی مدت زنان مسن

یافته‌های یک مطالعه جدید حاکی از آن است که زنان مسن حدود دو سوم ساعات بیداری خود را از نظر جسمی غیرفعال و بی‌تحرک هستند.

اگرچه به نظر می رسد زنان طی این مطالعه در بخش مفید روز بی تحرک هستند، اما فعالیت های کوتاه مدتی نیز داشته اند.

اریک شیروما، سرپرست این تحقیق از بیمارستان زنان بوستون در این رابطه می گوید:
«این بخش اول از یک مطالعه در حال انجام است و اولین مقاله برای بررسی الگوهای فعالیت بدنی و رفتارهای بی تحرک است».

همچنین شیروما می گوید:
«برخی تحقیقات بیان می کنند نشستن طولانی مدت مضر است و بایستی هر 30 دقیقه یک بار بلند شد و کمی راه رفت، اما اطلاعات کمی در مورد اینکه چقدر باید بنشینیم و چقدر بایستیم و چطور اثرات این کارها را بر سلامتی خود بسنجیم، وجود دارد.»

نتایج این تحقیق در مجله انجمن پزشکی آمریکا منتشر شده است.

مطالعات قبلی نشان می دادند بیشتر افرادی که طی روز بی تحرک هستند، بیشتر دچار بیماری های مزمن مثل بیماری قلبی، دیابت و سرطان می شوند.


زنان مسن و زنان چاق، بیشتر دچار عادات رفتاری بی تحرک هستند

در مطالعه اخیر که 7000 زن با میانگین سنی 71 سال شرکت داشتند، تقریبا مدت هفت روز، وسیله ای به نام سرعت سنج را پوشیدند که تحرک بدنی را اندازه می گیرد.

اما این وسیله نمی تواند نشان دهد که فرد در حالت ایستاده بوده یا نشسته. وسیله سرعت سنج فقط نشان می دهد فرد بی حرکت بوده یا حرکت بدنی داشته است.

این زنان وسیله سرعت سنج را طی ساعات بیداری خود پوشیدند که به طور متوسط 15 ساعت در روز می شد.

این بررسی می گوید داشتن حداقل یک دقیقه تحرک بدنی به معنای درهم شکستن رفتار بی تحرک است.

نتایج بررسی‌ها تایید کرد که به طور متوسط زنان در طول روز حدود 65.5 درصد از نظر جسمی غیرفعال هستند و یا به عبارت دیگر دو سوم روز را می‌نشینند و همین امر سلامت آنها را به طور جدی به خطر می‌اندازد.

این مطالعه بیان کرد زنان مسن و زنان چاق، بیشتر دچار عادات رفتاری بی تحرک هستند.

البته کاهش تحرک بدنی با افزایش سن و یا افزایش وزن مسئله عجیبی نیست.

محققان نمی دانند این زنان هنگام تحرک بدنی، چه کارهایی را انجام می دادند. آن ها فقط می دانند که حرکت بدنی داشته اند یا نه.

وقتی بچه ها بزرگ می شوند و ازدواج می کنند و یا بازنشسته می شوید، میزان فعالیت بدنی شما کم می شود، ولی بایستی دنبال انجام کارهای دیگری باشید و بی تحرک نمایند، مثلا در ورزش های گروهی شرکت کنید، هر روز کمی پیاده روی کنید (البته در هوای آلوده نباشد) و ... .

بیماری افسردگی در سالمندان

هر کسی ممکن است گاهی افسرده و غمگین شود، افسردگی حالتی کاملا طبیعی در زندگی هر فرد، در هر سنی است اما زمانی که این حالت بیشتر از معمول به طول بینجامد و زندگی فرد و اطرافیانش را تحت تاثیر قرار دهد دیگر حالتی طبیعی محسوب نمی شود.

افسردگی جزوی از پیری و سالمندی نیست، بلکه مانندبیماری های قلبی و دیابت ممکن است گاهی برخی افراد را گرفتار کندکه در این صورت فرد باید تحت درمان قرار گیرد.

به طور معمول از هر صد سالمند، پانزده نفر دچار افسردگی می شوند و از این میان، آن دسته از سالمندانی که در خانه های سالمندان زندگی می کنند، بیشتر گرفتار افسردگی می شوند. معمولا افرادی در سالمندی به افسردگی مبتلا می شوند که در سنین جوانی نیز به نوعی از این مشکل رنج می بردند اما اگر سالمندی در سنین جوانی مبتلا به افسردگی نبوده و این حالت در سنین بالا در او ایجاد شده است، باید به دنبال عوامل ایجاد کننده این مشکل در او بود.

ناراحتی و بی حوصلگی های عادی روزمره با افسردگی کاملا متفاوت است؛ ناراحتی ها و بی حوصلگی های عادی زمانی برطرف می شود که فرد وضعیتش را تغییر دهد یا خود را با انجام کارهای دیگر سرگرم کند اما افسردگی حالتی ثابت و ماندگار است و فرد نمی تواند با انجام کارهای دیگر تغییری در روحیه اش ایجاد کند اما افسردگی حالتی ثابت و ماندگار است و فرد نمی تواند با انجام کارهای دیگر تغییری در روحیه اش ایجاد کند. فرد افسرده به هیچ وجه حوصله ندارد خودش را با کارهای سرگرم کننده مشغول کند. زمانی که فردی افسرده می شود، باید تحت درمان قرار گیرد و دارو مصرف کند؛ زیرا این وضعیت در صورتی که درمان نشود، بهبود نخواهد یافت. بسیاری از سالمندان افسردگی خود را پنهان می کنند؛ زیرا می ترسند مبادا کسی به مشکل آنها پی ببرد و به خاطر فرهنگ جامعه برچسب «دیوانه» به آنها زده شود؛ در حالی که افسردگی یک بیماری کاملا عادی مانند دیگر بیماری ها است و باید درمان شود. در صورتی که افسردگی درمان نشود، ممکن است ماه ها یا حتی سال ها ادامه پیدا کند.

مرگ همسر و دیگر عزیزان، از دست دادن شغل و بازنشستگی، مسیر معمول زندگی فردی را که سال ها به آن عادت داشته است، تغییر می دهد که این تغییر نیز می تواند دلیل موجهی برای بروز افسردگی باشد.

چند نمونه از نشانه های افسردگی سالمندان را در ادامه مطلب بیان می کنیم تا با مشاهده آنها بتوانید اطمینان حاصل کنید که سالمند مورد نظر شما به افسردگی مبتلا شده است:

* بیش از دو هفته است که به غذا خوردن میلی ندارد یا فعالیت های مورد علاقه خود را انجام نمی دهد و دیگر تمایلی به آنها ندارد.

* بیش از حد ساکت می شود و در خود فرو می رود.

* تمایلی به حضور در جمع ندارد و می خواهد تنها در خانه بماند.

* داروهایش را مصرف نمی کند.

اگر پدر یا مادر سالمند شما همواره مایل به گردش در خیابان بوده است اما اکنون دیگر حوصله رانندگی ندارد، شما این کار را برای او انجام دهید.

سالمندان کمتر از جوانان تحمل از دست دادن عزیزانشان را دارند و بی دلیل نیست که پس از فوت یکی از نزدیکان گرفتار افسردگی می شوند. در این مواقع باید با آنها صحبت کنید تا احساسات درونی شان را بیرون بریزند و آرام تر شوند. از او بپرسید در مورد از دست دادن فردی که فوت کرده است، چه احساسی دارد. به صحبت هایشان گوش دهید و به احساساتشان احترام بگذارید. آنها وقتی می بینند شما به صحبت هایشان گوش می دهید و احساساتشان را می پذیرید احساس آرامش و امنیت می کنند.

سالمندان معمولا می گویند: «من ناراحت نیستم.» یا «من تنها نیستم.» چون نمی خواهند باری بر دوش خانواده شان باشند اما اگر کمی بیشتر در رفتارهای آنان دقیق شوید، متوجه می شوید آنطور که وانمود می کنند، راحت و راضی نیستند، دائما دست هایشان را به یکدیگر می مالند، بی قرارند و نمی توانند در یک جا آرام بنشینند، مضطرب و نگران هستند یا بیش از حد در خود فرو می روند.

زمانی که سالمندی افسردگی اش را انکار می کند، نباید به او اصرار کنید که افسرده است و مشکل دارد؛ بلکه باید از دریچه دیگری وارد شوید؛ وقتی سالمند از مشکلات بدخوابی و بی خوابی اش شکایت می کند، هرگز نباید به او بگویید که تو افسرده هستی، باید دارو مصرف کنی یا باید به پزشک مراجعه کنی.

در این مواقع بهترین کار ارائه راهکار و پیشنهاد به طریق غیرمستقیم است. به جای اینکه او را وادار کنید بپذیرد که بی خوابی هایش به دلیل افسردگی است، با او در مورد راه های بهتر خوابیدن صحبت کنید. روش های تن آرامی (relaxation) و خوراکی های مفید برای خواب عمیق تر را به او پیشنهاد دهید.

اعضای خانواده سالمندان افسرده باید از ناتوانایی ها و مشکلاتی که افسردگی برای آنها ایجاد می کند آگاه باشند و هرگز به گونه ای رفتار نکنند که آنها به خاطر این مشکل احساس گناه کنند. هرگز به فرد افسرده نگویید: «از این حال بیا بیرون و شاد باش»؛ زیرا او واقعا می خواهد شاد باشد اما نمی تواند. آنها را به این دلیل که دوست دارند دائما در رختخواب باشند سرزنش نکنید؛ زیرا سرزنش های شما فقط حال آنها را بدتر می کند.

هرگز کارهایی را که خودشان می توانند انجام دهند، برایشان انجام ندهید، به خصوص زمانی که از شما کمک نخواسته اند. کمک های شما اگرچه به خاطر محبت و توجه است اما آنها را بیشتر به این نتیجه می رساند که دیگر توانایی ندارند و باید همواره فردی در اطراف آنها باشد تا کارهایشان را برایشان انجام دهد. کمک به فرد افسرده موجب می شود او احساس بی ارزشی و ناتوانی کند و در نتیجه برای دیگران زحمت و دردسر ایجاد کند.

گاهی اوقات برخی از سالمندان به هیچ وجه حاضر به همکاری با شما نمی شوند در این مواقع می توانید از پزشک معالجشان کمک بخواهید. سالمندان معمولا هر چند ماه یک بار برای معاینات معمول به پزشک مراجعه می کنند. می توانیدکمی قبل از موعد معاینه، با پزشک او صحبت کنید و او را در جریان حال سالمندتان قرار دهید. سالمندان معمولا حرف های پزشک معالجشان را قبول دارندو کارهایی را که پزشک به آنها می گوید، بهتر و ساده تر می پذیرند؛ پس از پزشک کمک بخواهید تا در صورت نیاز داروهای ضروری را برای او تجویز کند؛ البته از پزشک بخواهید تا حد ممکن داروهای خواب آور تجویز نکند بلکه او را به فعالیت بیشتر ترغیب کند.

آموزش ضروری به مراقبان خانوادگی افراد مبتلا به آلزایمر

محقق برگزیده نوزدهمین جشنواره تحقیقاتی رازی گفت: ارائه آموزش مستمر و حمایت از مراقبان خانوادگی افراد مبتلا به بیماری آلزایمر ضروری است.

رضا نگارنده با بیان اینکه بیماری آلزایمر به عنوان یک چالش فوری بهداشت عمومی در سراسر جهان تبدیل شده است، افزود: اعضای خانواده به عنوان مراقبان غیرحرفه‌ای، نقش مهمی در ارائه مراقبت به سالمندانی دارند که بیشترشان به یک یا چند بیماری مزمن مبتلا هستند.

وی که مطالعه و تحقیق خود را بر روی تجربیات زنده مراقبان خانوادگی افراد مبتلا به آلزایمر انجام داده است، گفت: یکی از مهمترین مضامین پدیدار شده در این مطالعه «اسارت در گرداب زمان» بود که شامل مضامین فردی «بازگشت به گذشته» و «ترس از آینده» بود. مراقبان خانوادگی حین تعامل با عزیزشان که به بیماری آلزایمر مبتلا بود به کرات خاطرات مشترک گذشته خود را به یاد می آوردند.

این دانشیار مرکز تحقیقات مراقبتهای پرستاری دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه افزود: در این مطالعه مشخص شد که مراقبان به طور مداوم توانایی های گذشته فرد مبتلا را با وضعیت فعلی او مقایسه می کردند که این کار به احساس از دست دادن و حسرت در بیمار منجر می شد. به علاوه ماهیت غیر قابل پیش بینی این بیماری باعث ایجاد ترس از بدتر شدن وضعیت بیمار و نیز ترس مراقب از ابتلا به بیماری آلزایمر در آینده می شد.
وی ارائه آموزش مستمر و حمایت از مراقبان خانوادگی افراد مبتلا به بیماری آلزایمر را ضروری دانست.