رشد شناخت اجتماعی در کودکان

کودکان در محیطی اجتماعی و در کنار انسانهای دیگر رشد می کنند و در طول رشد شناختی خود درباره  دنیای اجتماعی، رابطه میان خودشان و سایر افراد، ذهن انسان ها، قواعد و طبقه بندیهای اجتماعی می آموزند. روابط اجتماعی تاثیر فوق العاده ای بر رفتار کودکان، آنچه درباره اش فکر می کنند و نحوه ی تتفکر انها دارد. علاوه بر این، روابط اجتماعی برای رشد سالم و کارکرد مطلوب فرد در طول حیاتش نقش اساسی دارد و لذا اهمیت دارد که با نحوه تفکر کودکان درباره سایر افراد و درباره دنیای اجتماعی آشنا شویم.

مبانی شناخت اجتماعی

برای اینکه نوزادان و کودکان درباره دنیای اجتماعی بیاموزند باید به محرکهای اجتماعی توجه نمایند. در این زمینه انسانها از همه محرکهای دیگر برای نوزادان جذاب ترند. علاقه به توجه و تعامل با دیگران یکی از اولین آثار شناخت اجتماعی در نوزادان می باشد.

یکی از اصلی ترین تکالیفی که نوزدان در یادگیری درباره دنیای اجتماعی با آن روبرو هستند درک خود و دیگران می باشد. نوزادان باید بدانند که خودشان افرادی جدای از سایر اشیاء و افراد هستند. در سالهاای بعد آنها باید خود- پنداره ای در خود رشد دهند که شامل اطلاعاتی درباره خصوصیات جسمانی، علائق و گرایشهای خودشان می باشد. آنها همچنین باید پنداره هایی را در باره سایر افراد تشکیل دهند که اطلاعات مشابهی را در بر دارد. بنیان این پنداره ها در نوزادی نهاده شده و در طول دوران کودکی و نوجوانی رشد می نماید.

درگ دیگران

توجه به محرکهای اجتماعی. نوزادان به صورت و صدای انسانهای دیگر توجه فراوان دارند و حتی نوزدان جدیدالولاده محرکهای شبیه صورت انسان را بر محرکهای غیر شبیه به صورت انسان ترجیح می دهند. آنها می توانند بین صداهایی که در زبان به کار می رود تمیز دهند و زبان «مادرانهم به صورت خاص برای آنها جذاب تر است.

نوزادان از سنین اولیه از انسانهای دیگر انتظار دارند متفاوت با اشیائ رفتار کنند و خودشان نیز در برخورد با اشیاء یا انسانها به صورت متفاوت عمل می کنند. آنها همچنین اففراد خاص را از دیگران تمیز می دهند و نسبت به مادرشان و صدای او متفاوت برخورد می کنند. در پایان سال اول رفتار «نگرانی از غریبه» در آنها ظهور می نماید که خود حاکی از تمیز چهره های غریبه از آشنا توسط نوزاد می باشد.

تعامل اجتماعی اولیه. نوزادان از ۲ ماهگی نوعی تعامل متقابلل را با مادر یا پرستار خود آغاز می کنند- نوعی کنش و وواکنش متقابل که شباهت به داد و ستد دارد و بددان تعامل مشروط می گویند. این نشان می دهد که نوزادان از سنین اولیه نوع خاصی از رفتار ررا از سوی طرف مقابل خود پیش بینی می نمایند.

در سن ۳ ماهگی ارگ مادر نوزاد به او خیره شده، چهره ای بی حرکت از خود ننشان دهد و چیزی نگوید، هنوزاد کمتر لبخند زده، ضربان قلبش بالا رفته و چه بسا بگرید. در سن ۹ ماهگی نوزدان اشاره بزرگسالان را دنبال می کنند و بانشان دادن واکنش نسبت به قیافه، اشاره و نگاه بزرگسالان نوعی توجه مشترک را نسبت به شی یا رویداد خاصی در خود رشد می دهند. توجه مشترک پیش نیاز مهمی برای رشد توانایی برقراری ارتباط با دیگران می باشد.

درک اولیه ابراز احساس و هیجان دیگران. نوزادان از سال انو قادرند بین شک لهای مختلف ابراز احساسات و هیجانات تمیز دهند. اگر دو فیلم تهیه شده از فردی ناآشنا را به نوزاد ۵ ماهه نشان دهید که بازیگر یکی از انها قیافه و برخوردی عصبانی داشته و دیگری برخوردی محبت آمیز و خوشحال داشته باشد و صدای فیلم را به نحوی پخش کنید که با فیلم تطبیق یا تطبیق نداشته باشد، نوزاد نسبت به فیلمی که با صدای پخش شده تطبیق می نماید توجه طولانی تری نشان می دهد که حاکی از تمیز شیوه های مختلف ابراز هیجان توسط نوزاد می باشد.

در آزمایش پرتگاه نیز اگر هنگجام عبور نوزاد از لبه پرتگاه مادر یا پرستارش قیافه احتیاط آمیز به خمود بگیرد در رفتار نوزاد اثر می گذارد، در حالی که اگر قیافه استقبال کننده نداشته باشد رفتار نوزاد متفاوت خواهد بود. بنابراین، نوزادان قادرند اطلاعاتی ار که از دنیای اجتماعی در یافت می دارند برای هدایت رفتار خویش به کار بندند.

پنداره سایر افراد. واکنش نوزادان نسبت به ابراز هیجان دیگران نیز خود حاکی از ظهور پنداره ای در نوزاد درباره سایر افراد است. با رشد زبان و مهارتهای شناختی کودک، پنداره آنها در باره سایر افراد آشکارتر شده بیشتر به صورت کلامی قابل بیان می شود. مطالعاتی که درباره رشد پنداره کودکان درباره سایر افراد انجام گرفته است نشان می دهد که این پنداره ها دچار تغییرات زیادی در جریان رشد می شود و از تمرکز بر خصوصیات عینی، بیرونی و قابل مشاهده به تمرکز بر خصوصیات انتزاعی، درونی و غیر قابل مشاهده تغییر می بابند (رابل و دوک، ۱۹۹۵).

وقتی از کودکان زیر ۵ سال خواسته شود دیگری را توصیف کنند آنها بر خصوصیاتی ماندد ظواهر فیزیکی و فعالیت های نوعی آنها و رفتار ایشان نسبت به خود کودک تاکید می نمایند. کودکان با شروع دوره پیش دبستانی در توضیح رفتار دیگران از اصطلاحات روان شناختی استفاده می کنند (لو ترسو است، مارد غمگین است). البته صفات روان شناختی مورد استفاده کودکان پیش دبستانی بیشتر موضعی است و اشاره ای به خصوصیات یا مواضع پایدار دیگران ندارد، ولی انها با افزایش سن علل روان شناختی انتزاعی تر و پیچیده ترری را برای توضیح رفتار دیگران بیان می دارند.

درک خود

احتمالا مهمترین فردد درر دنیای اجتماعی فرد خود اوست و نوزادان از بدو تلود نسبت به خود، آگاهی دارند. این آگاهی در طول رشد کودک کاملتر شده، شامل دانش او نسبت به ابعاد ادارکی، فیزیکی، اجتماعی و روان شناختی خود می گردد.

آگاهی و بازشناسی خود.  چه زمانی نوزادان از خودشان ا”اهی پیدا می کنند؟ یعنی چه زمانی درک می کنند که فردی جدای از اشیاء و افراد دیگر هستند. اگر در حین تمیز کردن صورت نوزاد علامتی رنگی بر روی بینی او گذاشته، آنگاه او را در برابر آیینه قرار دهید، نوزادان ۱۲ ماهه به نقطه رنگی تصویر خود در آینه دست می زنند، در حالی که نوزاددان ۱۵ ماهه و بزرگتر بینی خود را لمس می کنند (بولاک و لوتکنهاوس، ۱۹۹۰) در سن ۲ سالگی اغلب کودکان به خود اشاره می کنند و بعضا سن و جنس خود را می دانند.

خود- پنداره. روکات (۲۰۰۱) مدعی است که نوزادان از ابتدای تولد و به خصوص در ۲ ماهگی پنداره ای ضمنی و پیش کلامی از خود نشان می دهند که شمال اجزای ادارکی نو اجتماعی است. دانش ادراکی نوزادان درباره خودشان شامل اطلاع ایشان از بدن و تواناییهای عملی آنهاست که از طریق تجربه و ملاحظه اثر رفتارشان در محیط کسب می کنند. دانش اجتماعی کودکان درباره خودشان شامل دانش آنها نسبت به الگوهای رفتاری خودشان می باشد که در تعامل با دیگران و تففاوتهای خویش با دیگران به دست می آورند.

دانش اجتماعی ابتدایی نوزاد پایه خود- پنداره کاملتر او در سالهای بعد می باشد که با رشد زبان و مهارتهای شناختی کودک مااهیت آن تغییر می کند. کودکان در سالهای نوپایی، خود را در قالب سن، خصوصیات جسمانی و کیفیت های ارزشی مانند خوب بودن طبقه بندی می کنند. کودکان در سن پیش دبستانی می توانند خود را به صورت کلامی در قالب خصوصیات عینی و قابل مشاهده بیان دارند. البته کودکان حتی در سن ۵/۳ سالگی نیز می توانند به صورت ابتدایی خود را در قالب خصوصیات روان شناختی ابراز کنند.

با افزایش سن، خود- پنداره کودکان با ترکیب ابعاد ادارکی، جسمانی، اجتماعی و روان شناختی یکپارچگی و هماهنگی بیشتری پیدا کرده، انتزاعی تر می گردد. در سنین میان کودکی آنها خود را در رابطه با دیگران توصیف می کنند (من از خواهرم باهوشترم) و در نوجوانی در توصیف خود از نقش اجتماعی خویش کمک می گیرند.

منبع: تفکر کودکان: روانشناسی رشد شناختی ترجمه دکتر سید کمال خرازی

پیام های متفاوت والدین و معلمین

در فضای آموزشی کشور ما که از مهد و پیش دبستانی شروع می شود ، معلمنی و مسئولین در تلاش هستند تا نسل آینده را آموزش و تربیت کنند، اما اتفاق هایی می افتد که گاه باعث شادی یا ناراحتی کودکان یا دانش آموزان می شود.

در تحقیقات انجام شده مشخص گردید. که در سن ۲ سالگی ، دختر بیشتر از پسرها صحبت می کنند اما پسرها بیشتر از دخترها جلب توجه می کنند. در سال های اولیه تحصیل به پسرها بیشتر اجازه صحبت داده می شود تا دخترها. در مدارس ابتدایی معلمان از موها و … دخترها بیشتر تعریف و تمجید می کنند در صورتی که به پسرها آموزش داده می شود چگونه مسئله گشائی کنند. پسرها بیشتر به دنبال پرسش هایی هستند که موجب تفکر و اندیشیدن می شود و معلمین اعتقاد دارند پسرها توانایی تفکر انتزاعی بالاتری دارند. از مجموع تحقیقات انجام شده معین گردیده که والدین و معلمین ناآگاهانه پیام های مختلفی برای پسرها و دخترها ارسال می کنند. معلمین بدون نیت و ناآگاهانه، پیام ثابتی برای پسرها می فرستند به این معنی که آنها حرف های مهمتری برای گفتن به دخترها دارند؟

پیام های متفاوت والدین و معلمین

متاسفانه این مسئله تنها محدود به مدرسه نیست بلکه در خانواده هم ظاهر می شود هم پدرها و هم مادرها ، پسره ا را برای فعالیت های هیجان انگیز، نترس بودن و …. تشویق می کنند، آنها به پسرها آزادی عمل بیشتری می دهند. اما دختره را به داشتن احساسات لطیف و شکننده ، وابستگی ، کوتاه آمدن و گذشت تشویق می کنند. در جرو بحث بین کودکان این احتمال وجود دارد تا پسرها ، خواهر و برادر خویش را کتک زده یا اسباب بازی های را از دست آنها بگیرند، اما والدین به دخترها تاکید می کنند که آنها نباید چنین کارهایی را انجام دهند،والدین به دخترها اجازه می دهند تا درباره احساساتشان صحبت کنند اما به پسرها بیشتر پیام می فرستند که احساساتت را کنترل کن و چندان لازم نیست درباره آنها صحبت کنی. از اجتناب برای فرستادن پیام های مختلف برای پسرها و دخترها و گرفتار کردن آنها در رفتارها و گفتارهای کلیشه ای پیشنهاداتی می شود که عبارتند از:

اینکه کدام والد هستید پدر یا مادر مهم نیست ، از پسرتان مانند دخترتان حمایت و مراقبت کنید.

اگر دارای فرزند پسر هستید، همانند اینکه دختر دار بودید برای پسرتان توضیح دهید که چرا زدن دیگرا و قاپیدن اسباب بازی ها، کاری قابل قبول نیست، می توانید پسرتان را به راحتی (همانظور که اگر دختر داشتید) برای پرخاشگری که در حق دیگران می کند تنبیه کنید.

بایستی به پسران این پیغام را بفرستیم که احساسات خویش را نادیده نگیرند و آنها را ابراز کنند و به دخترانمان پیام دهیم که برای افکار و اندیشه های آنها احترام و  ارزش قائل هستیم.

رشد زبان کودک: ۱۰ تا ۱۲ ماهگی

مطمئنا، تماشای فرزند کوچکتان که استفاده ی بیشتر از دستان و انگشتانش را کشف می کند در حالی که چند ماه پیش از آن تنها برای ضربه زدن استفاده می کرد هیجان انگیز است. شما می توانید آنها را مشاهده کنید که هر چیزی را می گیرند و در دهان خود می گذارند، شما روند رشد او را به صورت خزیدن بر روی زمین و چهار دست و پا حرکت کردن را می بینید و پس از آن راه رفتن.

ولی هیچ چیزی مربوط به رشد کودک هیجان انگیزتر از زبان باز کردن کودک و حرف زدن کودک نیست. در آینده ای نه چندان دور (اگر نه در حال حاضر) پس از مدتی کودکتان شروع به صحبت کردن می کند.

صحبت کردن کودک: یادگیری زبان

قبل از صحبت کردن، یک جهش فکری قابل توجهی را خواهد داشت، برخلاف اولین کلماتی که کودک به کار می برد، کودک کلمات را با دقت و توجه کمی بیان می کند که غالبا گویا نیست.

در حقیقت این اتفاق قبلا رخ داده است، ولی به آن توجه نکرده اید یا اینکه کودک آن کار را زیاد انجام نداده است. شما باید نسبت به این فرایند و تغییر در کودکتان توجه داشته باشید زیرا کودک شما به معنای واقعی کلمه فوق العاده ترین نظریات و ایده هایی که هر انسانی تا به حال داشته را داراست (که برای من و شما جالب است).

اگر شما فکر می کنید که این صداها معنی خاصی ندارند و تنها صدایی است که از حنجره ی کودک خارج می شود، در واقع این صداها نشان دهنده ی چیزی است که در دنیای واقعی وجود دارد. چرا، برای مثال، کودک با تولید صدای «ما» این منظور را دارد که این فرد چقدر برای من دوست داشتنی است و قابل احترام است. این اتصال فوق العاده صدا به اشیاء و اجسام در جهان در واقع آغاز «تفکر و اندیشه نمادین» است، که بدین طریق ذهن کودک از محدوده ی حواس وارد محدوده ی تفکر می شود.

شنیدن کلمات در مقابل معنی دار بودن زبان

روند رشد زبان در واقع از آغاز تولد، زمانی که نوزاد تازه متولد شده ی شما ترجیح می دهد که به کلمات گوش کند و شروع به پردازش اجزای آن می کند. بخش قابل توجهی از مغز انسان فعالیت رمزگشایی و تولید زبان است و این چند بخش مغز به وسیله ی گوش دادن با دقت کودک به سخنان دیگران تقویت شده است.

همزمان کودک شروع به بازی با صداها و یادگیری بیان حروف صدا دار و صامت و تولید آهنگ و آواز می کند. برای مثال متوجه می شوید، که او چگونه رشته ایی از صداها را با هم ادغام می کند که به صورت یک صحبت واقعی به نظر می رسد. ولی این کلمات هنوز زبان نیست، تا ۹ ماهگی کودک ایده های فوق العاده ای را برای کاربرد کلمات و صحبت کردن به کار می برد.

پس از مدتی شما نسبت به اینکه کودک شما اسم خودش را می داند یا نه کنجکاو می شوید! یا اسم بطری، و کودک در این زمان می تواند نام اشیاء و خودش را درک کند. ولی همان طور که همه ی شما می دانید یادگیری زبان دوم بعد از دوران کودکی، درک آن معنی دار ان زبان راحتتر می شود، و کلماتی که برای برقراری ارتباط از آنها استفاده می شود گویاتر و معنی دارتر هستند. علاوه بر این مهارت های حرکتی دهان برای صحبت کردن بسیار پیچیده هستند و زمان زیادی برای کسب مهارت کامل در این توانایی نیاز است. به همین دلیل است که بعد از سه ماهگی یا بیشتر کلمات بیشتری از کودک شنیده می شود و به عنوان اولین کلمات صدا دار و دارای معنی به زبان کودک می آید.

یادگیری صحبت کردن کودک

چگونه کودک شما در این زمان می تواند بهتر حرف بزند؟ به عنوان نکته بگذارید یک تجربه ی ذهنی را مطرح کنیم. فرض کنید که شما یک والد دانشمند هستید. شما می خواهید ببینید که کودک شما چقدر با تماشای تلویزیون یاد می گیرد که حرف بزند (کلماتی مانند کنجد، خیابان، و انیشتن و غیره) کودک را بر روی یک صندلی بنشانید و کاری کنید که او چند ساعت در روز را تلویزیون ببیند. ولی این کار نباید به صورت حرف زدن دو انسان باشد فقط تلویزیون را روشن کنید تا کودک تماشا کند. کودک شما از این طریق چقدر یاد گرفته است که حرف بزند؟

پاسخ: خیلی کم. کودکان تنها از طریق برقراری ارتباط می توانند صحبت کردن را یاد بگیرند. باید تماسی دراین رابطه وجود داشته باشد، پرسش و پاسخی صورت بگیرد، به اتفاقاتی که رخ می دهد پاسخ سریع داده شود و سخنان نوزادتان را در مورد کسانی که با آنها برخورد داشته اید دنبال کنید. به طور خلاصه تعاملات انسانی. در تلویزیون فقط تصاویری نشان داده می شود که هیچ یک از این نوع ویژگی های ارتباطی را دارا نیست، و البته فاقد ارتباط و پیوند عاطفی نزدیک است.

مربی کودک

در اینجا ایده های واقعا جالبی وجود دارد: با کودکتان زیاد صحبت کنید، کاری را که دارید انجام می دهید را برای کودکتان توضیح دهید، از کودکتان سوالاتی بپرسید و به پاسخ های کودکتان توجه کنید، با کودکتان کتاب بخوانید، در حرف زدنتان از زبان بدنتان بهره گیرید و تن صدای خود را تغییر دهید.

همه ی این کارها خوب است، ولی حقیقت این است که شما نباید بیشتر از اینکه به کودکتان راه رفتن را می اموزید حرف زدن را به او یاد بدهید. در محیط زبانی غنی که شما در حال حاضر به کودکتان ارائه می دهید، کودک شما باید بسیاری از «تحریکات زبانی» را یاد بگیرد که بتواند ارتباط برقرار کند. (البته به ویژه اگر شما در این زمینه بسیار مسر هستید شما با صحبت کردن زیاد با کودکتان و خواندن بیشتر برای کودکتان دایره ی زبانی کودکتان را غنی می سازید.)

ولی بیشتر، این بخش از وظیفه ی والد نباید با کار دیگری ناقص بماند، این کار باید به صورت یک لذت انجام شود. با حالت شگفتی و تعجب و لذت به کودک کوچکتان نگاه کنید و وارد قلمرو ذهن کودکتان شوید زیرا در ماه های بعد این روند بسیار پیچیده تر و جالب تر به نظر می رسد.

آماده سازی کودکان برای ورود به دبستان۴

در مقاله  « آماده ساز کودکان برای ورود به دبستان ۱» عنوان شد که هفت توانایی به عنوان توانایی های پایه هستند که بر موفقیت و پیشرفت تحصیلی کودکان در دوره تحصیلی آنها به خصوص موفقیت در دبستان موثر می باشد، چهارمین توانایی که می بایستی در سال های پیش از دبستان تا قبل از ۷ سالگی بر آن کار و تمرین شود تا کودک ورزید شود  حافظه  نام دارد.

از جمله توانایی های دیگری که فرزندتان در کلاس درس  برای موفقیت به آن نیاز دارد حافظه است . فرزند شما به سه نوع حافظه در کلاس درس نیازمند است حافظه کوتاه مدت برای اینکه دستورات معلمین یا گفته های آنها را پیگیری کند، حافظه فعال برای اینکه بر مسائل و اطلاعات کار کند. حافظه بلند مدت برای اینکه آنچه در گذشته آموخته است به یاد آورد. حافظه از مولفه های بسیار مهم و بنیادی برای تفکر سطح بالا است بدون حافظه فرد قادر نیست فکر کند، استدلال کند، فرضیه مطرح کند، مساله حل کند یا تصمیم بگیرد.

برای این که بیشتر مشخص شود که این سه نوع حافظه چه نقشی در موفقیت و پیشرفت تحصیلی فرزندتان بازی می کند ، توضیحات بیشتری ارائه می گردد. حافظه بلند مدت نقش بسیار مهمی در پیشرفت تحصیلی بازی می کند از دانش آموزان انتظار می رود جدول ضرب، اسم رودها ، معنای واژگان، فرمولها و… را به یاد آورند. علاوه بر این در طی سالهای تحصیلی، دانش آموزان خواسته می شود تا اطلاعات و مطالب جدیدی را به آنچه از پیش آموخته اند اضافه کنند و در آزمونها و تکالیف از آموخته های قبلی خود استفاده کنند.

آماده سازی کودکان برای ورود به دبستان۴

منظور از حافظه کوتاه مدت  توانایی فرد برای بازیابی اطلاعاتی است که در طی  چند ثانیه قبل دریافت کرده. مثلا:« می توانی کلماتی را که می گویم تکرار کنی؟ توت، حساب، جوراب».

منظور از حافظه فعال این است که فرد اطلاعاتی را که به تازگی دریافت کرده و در ذهن نگهداری و بر روی آن عملی انجام دهد. برای مثلک « به حروف و اعدادی که می گویم گوش کن و سپس آنها را تکرار کن طوری که اول تمامی حروف و بعد تمامی اعداد را بگو، الف ، د، ۴ ،ر، ۷» و پاسخ :« الف، د، ر، ۴، ۷»

چرا این سه نوع حافظه در پیشرفت تحصیلی سهم بسزایی دارند؟ زیرا معلم زمانی که سوالی را مطرح می کند وارد حافظه کوتاه مدت می شود و دانش آموز نه تنها آن را در حافظه کوتاه مدت نگهداری می کنند بلکه آن را وارد حافظه فعال نیز می کند و همزمان در حافظه بلند مدت به دنبال پاسخ می گردند. بسیاری از تمرینات و سوالاتی که دانش آموزان بایستی پاسخ دهند نیازمند داشتن حافظه فعال است زیرا بر اطلاعات دریافتی بایستی کار کنند یا پردازش اعمال کنند.

بنابراین یکی از توانایی های که شما والدین باید بر ان متمرکز باشید و در فرزند زیر ۷ سال خود به وسیله  بازی هایی روزمره آن را  تقویت کنید  حافظه است   مانند سوال و جواب هایی که در مثال آورده شد و همچنین در بازار اسباب بازی های جهت  حافظه موجود می باشد که می توانید تهیه کنید.

یادگیری و بازی کردن کودک ۱ تا ۲ سال

در دومین سال زندگی وقتی که بچه ها  درحال گذر از وضعیت نوزادی به نوپایی هستند تغییراتی مثل گام برداشتن های مقدماتی، به آنها اجازه می‌دهد برای راه رفتن اعتماد به نفس کسب کنند. وقتی کودک نوپای شما شروع به جست وجو می کند، اطمینان حاصل کنید که محیط خانه برای کودک مناسب باشد تا از حوادث خانگی جلوگیری کنید.

زبان

بچه ها دراین سن برای درک زبان  و نحوه برقرای ارتباط گام های اساسی برداشته و پیشرفت کرده اند. در ۱۲ ماهگی بیشتر بچه ها اولین کلمه را به زبان می آورند و شروع به استفاده از دستهایشان برای اشاره به چیزهای مختلف می کنند. رفته رفته  دایره لغاتشان گسترده می شود و از یک یا دو لغت به ۵۰ لغت می رسد.

کودک شما در خلال کنش و واکنش ها با شما و سایر مراقبانش در مورد زبان چیزهای مختلفی می آموزد. در طول سال دوم دایره لغات  یک  کودک نوپا  به آرامی در ۶ ماه اول افزایش می یابد و سپس در ۶ ماه دوم به سرعت توسعه می یابد. و در این موقع بسیاری از بچه ها شروع به ساخت جملات دو کلمه ای می کنند. در دومین تولد، احتمالا حساب تعداد لغاتی که کودک شما می داند از دستتان خارج می شود.

فهم زبان موجب پیشرفت کودکان می شود. بیشتر بچه ها خیلی بیشتر از آنچه می توانند اظهار  کنند می فهمند.

بازی

هماهنگی دست و چشم و زیرکی و توانمندی در کودکان افزایش می یابد. کودک نوپا کنترل بیشتری  روی انگشتان و دستانش دارد  وبیشتر ازقبل  میتواند با اسباب بازی هایش و محیط اطراف کلنجار برود. دنبال اسباب بازی هایی باشید که این مهارت را تحریک کند.مثل اسباب بازی های مهارتی مناسب سن و بازی هایی که به کودک احساس رضایت  میدهد و آنها را تشویق می کند تا به سمت جلو حرکت کرده وبا  فعالیت های چالشی  بیشتری روبه رو شود.

نحوه بازی کردن کودک نیز تغییر می کند. بچه شما وقتی نوزاد است با اسباب بازی هایش در حد تکان دادن، ضربه زدن و یا پرتاب کردن بازی می کند. ولی اکنون از عملکرد اشیا آگاه است و احتمال زیادی دارد بتواند بلوک ها را بچیند، به صدای تلفن اسباب بازی گوش بدهد  و با آن صحبت کند  . یا یک ماشین اسباب بازی را هل بدهد. به علاوه بازی وانمود کردن در این سن شروع می شود. کودک شما ممکن است وانمود کند در حال نوشیدن از یک فنجان خالی است  و یا از یک موز به عنوان  تلفن  استفاده کند یا یک بلوک را ماشین تصور کند.

احساسات در بازی

بازی های اجتماعی با دیگر کودکان

بسیاری از والدین در این سن بازی با کودکان دیگر را به بچه ها معرفی می کنند. کودکان نوپا ازبودن سایر بچه ها در اطاقشان لذت می برند ولی از آنها انتظار نداشته باشید به صورت مشارکتی باهم بازی کنند یا از تقسیم اسباب بازی هایشان خوشحال شوند.مقدار زیادی اسباب بازی برای هرکس در اختیارشان بگذارید  و آماده باشید زمانی که نمی خواهند اسباب بازی هایشان را باهم تقسیم کنند وارد عمل شوید. وقتی کودک در حال آموزش، تقسیم وسایل و یا نوبت گرفتن است خواهر یا برادر بزرگتر  می تواند سرمشق او باشد.

هیجانات

در دوره نوپایی، بدخلقی بسیار رایج است پس این انتظار را داشته باشید که کودکتان گاه و بیگاه دچار ناراحتی شود. اگر می بینید کج خلقی در حال پیدایش است سعی کنید به کمک یک کتاب برای کودک حواسپرتی  ایجا د کنید و یا یک اسباب بازی سرگرم کننده در اختیارش قرار دهید. اجازه ندهید کودکتان خیلی خسته با گرسنه شود. به ویژه زمانی که دارید به او مهارت جدیدی را می آموزید. چرا که این موارد می تواند زمینه را برای کج خلقی فراهم کند.

وقتی بچه ها در حال یادگیری راه رفتن در دومین سال زندگی هستند تمایل زیادی به مستقل شدن دارند. انتظار داشته باشید که کودکتان بخواهد آزادی داشته  باشید ولی مجدد به سمت شما برگشته و به شما دلبستگی داشته و اتکا کند. اجازه بدهید آزادانه محیط را  جست وجوکند  ولی هر زمانی که به شما نیاز داشت برای او اماده باشید.

اگر هنوز  احساس استقلال در کودک شما ایجاد نشده است  ممکن است او دچار اضطراب جدایی شده باشد و زمانی که شما می خواهید او را ترک کنید گریه کند و تاحدی به شما وابسته شده باشد که  نسبت به توجه دیگران مقاومت نشان بدهد.

شروع اضطراب جدایی  و مدت زمان این رفتار در هرکودک متفاوت از دیگری است. اغلب در ۹ ماهگی ایجاد می شود و لی ممکن است دیرتر نیز اتفاق بیفتد. این موضوع با ارتقای مهارت های اجتماعی و زبانی کودک را بهبود می یابد تا در برابر شرایط عجیب و غریب مقابله کند و بفهمد که جدایی همیشگی نیست.

تشویق کودک نوپا به یادگیری

زمانیکه  کودک نوپا یاد می گیرد راه برود دیگر بازگشتی وجود ندارد. کودک شما می خواهد برپایه مهارت های  تازه کسب شده اش  پیش به سوی جلو گام بردارد. فرصت های زیادی دراختیارش قرار دهید تا در محیطی امن به کشف و جست و جو و یادگیری و فعالیت بپردازد.

بازی هایی که برای  کودک شما لذت بخش است شامل دالی موشه، آن مان نواران و بازی های جست و جویی می باشد. کودکان نوپا دوست دارند از نوجوانان تقلید کنند و شیفته کارهای خانه هستند. اسباب بازی های مناسب سنشان  را فراهم کنید که این مهارت را در آنها تشویق می کند مثل جارو برقی اسباب بازی تا زمانی که شما درحال نظافت، آشپزی ، شستشو یا غذا کشیدن هستید با آن بازی کند.

سایر اسباب بازی هایی که کودکان دوست دارندعبارتند از:

توپ های با رنگ روشن

بلوک ها، اسباب بازی های چینه ای و لانه زنبوری

مدادشمعی یا ماژیک ها

عروسک هایی به شکل انسان یا حیوانات متناسب با سن کودک

ماشین و قطار اسباب بازی

تخته مخصوص پیچ کودک و یا جورچین

پازل های ساده

اسباب بازی های هلی و کششی و سوارشدنی

خواندن

خواندن همچنان اهمیت دارد. کودک نوپای شما می تواند در طول یک داستان شما را همراهی کرده و به اشیا  و تصاویری که نام می‌برید اشاره کند. کودک را تشویق کنید نام چیزهایی که می شناسد را به زبان بیاورد.

درباره کتاب هایی که باهم خوانده اید و کارهایی که در طول روز انجام دادید باهم گفتگو کنید. ازکودک سوال کنید و با منتظر جواب ماندن او را تشویق کنید که به سوالات شما پاسخ بدهد سپس پاسخی که می دهد را بسط دهید.

به خاطر داشته باشید بعضی کودکان نوپا ممکن است سریع تر یا دیرتر از سایرین پیشرفت کنند و این تنوع پذیری طبیعی است. اگر هر گونه نگرانی دارید با روانشناس کودک و یا مشاور کودک مشورت کنید.