خشونت کودکان نوپا و ارتباط آن با مولفه‌های ژنتیکی

بر اساس مطالعات محققان دانشگاه مونترال، رشد خشونت فیزیکی در کودکان نوپا به طور قابل‌توجهی با مولفه‌های ژنتیکی و تا حد کمتری با محیط مرتبط است.


این تحقیق به رهبری اریک لاکورس و با حضور والدین دوقلوهای همسان و غیرهمسان و همچنین با هدف ارزیابی رفتار، محیط و ژنتیک کودکان آنها انجام شد.


لاکورس گفت: تحلیل محیط-ژن نشان داد مولفه‌های ژنتیکی اولیه بخش اعظم ثبات و تغییر در خشونت فیزیکی را توضیح می‌دهند، اما ارتباطات ژنتیکی به معنای آن نیست که خشونت جسمانی اولیه کودکان تغییرناپذیر است.


وی ادامه داد: مولفه‌های ژنتیکی می‌توانند همواره با دیگر مولفه‌های محیطی و در زنجیره عادی توضیح‌دهنده هر نوع رفتاری، تعامل برقرار کنند.

طی 25 سال گذشته، تحقیقات در خصوص رشد اولیه خشونت جسمانی به شدت تحت تاثیر نظریه‌های اجتماعی بوده‌اند که بر اساس آنها، رشد و آغاز خشونت فیزیکی کودکان عمدتا با قرارگرفتن مکرر در معرض مدل‌های خشن محیط اجتماعی و رسانه‌ها تعیین می‌شود.

بر اساس مطالعات پیشین، خشونت جسمانی در طول دوران طفولیت آغاز می‌شود و بین سنین دو تا چهار سالگی به اوج می‌رسد.

مطالعات دانشگاه مونترال نشان می‌دهد به دلیل تعامل مولفه‌های محیطی و ژنتیکی در طول زمان، تفاوت‌های قابل‌توجهی در آغاز و نرخ تغییر خشونت جسمانی وجود دارند.

در تحقیقات لاکورس و همکارانش سه الگوی کلی با در نظر گرفتن نقش‌های رشد مولفه‌های ژنتیکی و محیطی در خشونت جسمانی بررسی شدند و نتایج نشان داد مولفه‌های محیطی در خشونت فیزیکی در مقایسه با مولفه‌های ژنتیکی، دارای دوام کمتری بودند.

تشخیص درست بیماری یبوست مزمن کودکان با دستارود جدید یک متخصص ایرانی

یک متخصص ایرانی و همکارانش، موفق به ارائه یافته‌هایی برای تشخیص بیماری شایع «هیروشپرونگ» (یبوست مزمن کودکان)از بیماری‌های مشابه شدند.


«هیروشپرونگ» ، یک ناهنجاری مادرزادی است که بیشتر در پسرها دیده می‌شود و طی آن روده از بدو تولد عملکرد طبیعی ندارد. در این بیماری به دلیل عدم وجود بافت عصبی کامل در انتهای روده،این قسمت تحرک کافی ندارد٬ در نتیجه مدفوع در پشت قسمتی که اعصاب کامل ندارد٬ تجمع پیدا می‌کند و این قسمت بطور مزمن گشاد و بزرگ می‌شود. این بیماری در سنین مختلف علائم متفاوت دارد که مهمترین علامت در بدو تولد، عدم دفع مدفوع در 24 تا 48 ساعت ابتدای حیات است. همچنین بی‌اشتهایی٬ استفراغ همراه با اتساع شکم جزء علائم اولیه است و گاهی هم علائم انسداد روده دیده می‌شود. این بیماری سبب می‌شود که در بچه‌های بزرگتر رشد کودک به کندی صورت گرفته و یبوست و اتساع شکم جزء علائم اصلی در این کودکان است. در سنین بالاتر علائم به شکل مزمن در می‌آیند که شامل یبوست٬ مدفوع نواری و شدیدا متعفن ٬ اتساع شکم٬ کم‌خونی و حرکات روده فوقانی از جدار نازک شکم قابل رویت است. درمان این بیماری جراحی است و در این عمل قسمت بدون عصب به همراه روده متسع برداشته می‌شود و روده سالم به مقعد پیوند می‌خورد و در نهایت قسمت بدون عملکرد روده برداشته و قسمت سالم به نزدیکی مقعد پیوند زده می‌شود. از آن جا که تشخیص بیماری هیروشپرونگ از بیماری‌های مشابه به ویژه «دیسپلازی نورونی روده» بسیار مهم است، لذا ارائه یافته‌هایی که پزشکان را به تشخیص این بیماری و تصمیم نهایی برای عمل جراحی نزدیک کند بسیار اهمیت دارد.اکنون، یک متخصص پاتولوژی موفق به معرفی مارکرهای ایمنوهیستوکمیستری مفید برای تشخیص بیماری هیروشپرونگ (یبوست مزمن) در کودکان شده است.



دکتر بیتا گرامی‌زاده نائینی،‌ استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز در گفت‌وگو با خبرنگار علمی ایسنا، با اشاره به نتایج تحقیق خود تحت عنوان «بررسی ایمنوهیستوشیمی سیستم عصبی روده‌ای در بیماری هیروشپرونگ و دیسپلازی عصبی روده‌ای که با همکاری الهه اکبرزاده، بابک ایزدی، حمیدرضا فروتن و طاهره حیدری انجام شده است، گفت: بیماری هیروشپرونگ یکی از بیماری‌های حرکتی شایع در روده کودکان است و مطالعات زیادی تا کنون برای تشخیص تفاوت‌های این بیماری از بیماری دیسپلازی نورونی روده انجام شده است؛ اما نتایج قطعی در دنیا وجود ندارد.



وی افزود: در این تحقیق با مطالعه سه ساله بر روی 100 نمونه سنین یک تا دو سال با اطلاعات گردآوری شده از 15 سال گذشته، آنها را به سه گروه سالم که به دلایلی غیر از بیماری حرکتی روده، کولکتومی شده بودند، گروه هیروشپرونگ و دیسپلازی عصبی روده‌ای تقسیم کردیم.


این متخصص پاتولوژی اضافه کرد: در ادامه مارکرهای اختصاصی برای سلول‌های عصبی و سلول‌های pace maker انتخاب شدند. تعداد سلول‌های مثبت در سه گروه در هر مارکر به طور جداگانه در سه لایه دیواره روده یعنی مخاط و زیر مخاط و لایه عضلانی شامل شبکه آئورباخ بررسی شد.


استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: در این تحقیق برای هر مورد، مارکرها از نظر تعداد در سه لایه نام برده شده بررسی شدند.


به گفته وی نتایج این تحقیق نشان داد: تمام مارکرهای بررسی شده در گروه بیماران هیروشپرونگ از دو گروه دیگر متفاوت بوده، گروه INDB کاملا مشابه گروه نرمال و بدون بیماری حرکتی روده بوده و این نشان می‌دهد که بر خلاف هیروشپرونگ، بیماری دیسپلازی روده، احتمالا یک نوروپاتی واقعی نیست.


دکتر گرامی‌زاده تاکید کرد: نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که بیماری هیروشپرونگ (یبوست مزمن) از نظر مارکرهای ایمنوهیستوکمیستری قابل تشخیص است.


به گزارش ایسنا این طرح تحقیقاتی در قالب مقاله‌ای تحت عنوان
Immunohistochemical study ofenteric nervous system in hirschsprung’sdisease and intestinal neuronal dysplasia در ژورنالHistolHistopathol در سال 2013 منتشر شده است.

این طرح همچنین برنده جایزه رتبه سوم گروه علوم بالینی داخلی نوزدهمین جشنواره تحقیقات پزشکی رازی شده است.

کاهش دل درد کودکان با ماساژ دادن!

مادران می‌توانند به راحتی از طریق ماساژ دادن، دردهای ناشی از کولیک یا قولنج را در نوزاد خود تسلی بخشند. همچنین می‌توانند در حین ماساژ دادن فرزند خود، با او ارتباط کلامی و عاطفی برقرار کنند.

اگر نوزاد بدون هیچ علتی (مثل گرسنگی، پوشک کثیف و ...) حدود سه ساعت و بیشتر در طی روز یکسره گریه کند، احتمالا به کولیک یا قولنج نوزادی مبتلا می‌باشد.

اگر مادران روش‌های ماساژ دادن نوزاد را یاد بگیرند، می‌توانند به راحتی از طریق ماساژ دادن، دردهای ناشی از تجمع گاز در معده نوزاد را تسلی بخشند. همچنین مادران عزیز می‌توانند در حین ماساژ دادن فرزند خود، با او ارتباط کلامی و عاطفی برقرار کنند.


- کودک خود را بر روی سطح محکم و ایمنی مانند میز، به پشت بخوابانید. سپس دست خود را به روغن (مانند روغن زیتون و یا روغن مخصوص بچه) و یا لوسیون آغشته کنید و با انگشتان دست خود به آرامی و حالت دورانی شکم نوزاد را بمالید. ماساژ دادن (مالیدن) شکم سبب گرم شدن این ناحیه شده و نفخ شکم نوزاد را برطرف می‌ کند.


- نوزاد خود را روی زمین بخوابانید، طوری که پاهای او در مقابل شکم شما قرار بگیرد. سپس پاهای نوزاد را بگیرید و به آرامی مانند رکاب زدن دوچرخه حرکت دهید. این حرکت به خارج شدن گازها از معده کمک می کند. سعی کنید در حین انجام این حرکات با نوزاد خود صحبت کنید و لبخند بزنید.


- نوزاد خود را به شکم روی یک ران پای خود قرار دهید و یک دست خود را روی شکم او بگذارید. می‌توانید رانی را که نوزاد روی آن قرار گرفته است، به سمت شکم خود خم کنید. سپس با دست دیگر ناحیه پشت نوزاد را در جهت عقربه‌های ساعت به آرامی بمالید.


- روش قبلی را می‌ توانید به این صورت نیز انجام دهید که نوزاد را به پشت روی ران خود قرار دهید و شکم نوزاد را با انگشتان و کف دست خود بمالید تا گازهای معده او راحت‌تر خارج شوند.


- مادر می‌ تواند به جای محکمی تکیه دهد و پاهای خود را به سمت شکم خود جمع کند. در این حالت نوزاد را به پشت روی زانوهای خود قرار دهد و با دست، شکم او را ماساژ دهد.


- می ‌توانید کیسه آب گرم را درون حوله‌ ای تمیز قرار دهید و آن را به آرامی بر روی شکم نوزاد خود قرار دهید تا دردهای کولیک نوزاد تسکین پیدا کند.


- بالش نسبتا بزرگی را روی زمین یا پاهای خود قرار دهید. سپس نوزاد خود را به شکم روی بالش قرار دهید. سپس به آرامی پشت نوزاد را بمالید.

در این روش باید مراقب دست‌های نوزاد بود که مبادا زیر بدن او بماند و آسیب ببیند. همچنین باید مراقب بود که مبادا بینی او بر روی بالشت قرار بگیرد و مانع نفس کشیدن او شود.

مخصوصا اگر نوزاد کوچک است، استفاده از این روش برای مدت طولانی توصیه نمی‌ شود، زیرا خطراتی را برای نوزاد به همراه خواهد داشت.

چند تذکر به مادرانی که نوزاد دچار کولیک دارند

- این مادران باید در حین شیردهی مراقب باشند تا هوا وارد دهان نوزادشان نشود و راه‌های صحیح شیر دهی (از طریق سینه مادر و از طریق شیشه شیر) را آموزش ببینند.


- مشکل کولیک در نوزادان معمولا در حدود سن سه ماهگی برطرف می‌شود. بنابراین اگر بیش از این زمان طول کشید، حتما این مشکل را با متخصص اطفال در میان بگذارند.


- این دسته از مادران باید کمتر از مواد غذایی نفاخ مانند سبزیجات و میوه‌های خام، حبوبات و ... استفاده کنند تا دستگاه گوارش نوزادشان هنگام هضم شیر مادر دچار مشکل نشود.


- متخصصان اطفال معمولا به این نوزادان دارویی برای از بین بردن گاز معده و مشکلات ناشی از نفخ می‌دهند.


- اگر با وجود رعایت تمام مراقبت‌های ذکر شده، باز هم گریه‌های بیش از حد نوزاد، راحتی و آرامش شما و نوزادتان را سلب کرده است، حتما او را نزد پزشک اطفال ببرید. شاید بیماری‌های دیگری مانند حساسیت غذایی نوزاد در میان باشد.


- این دسته از مادران باید بعد از شیر خوردن نوزادشان، حتما باد گلوی او را بگیرند. این کار ممکن است وقت گیر باشد، ولی نقش مهمی در برطرف کردن ناراحتی نوزاد مبتلا به کولیک دارد.


- استفاده از پستانک برای نوزادان کولیکی توصیه می‌شود.


- رعایت برنامه منظم شیردهی به این نوزادان توصیه می‌شود، مثلا هر دو ساعت یک بار به آن‌ها شیر داده شود.

ترک عادت‎های ناشایست در کودکان با این راهکارها

یک روانشناس گفت: عادت‎های ناشایست کودکان به روش غیرمستقیم برطرف می‌شود.


"احسان فکور" با بیان این مطلب اظهارکرد: عادت‎ها اگر در قالب رفتار بروز پیدا کند مشکلاتی به وجود می‎آید، زیرا این نوع رفتارها بر اساس تغییرات نسبتاً پایدار شکل گرفته‎اند و افراد به صورت اکتسابی این نوع عادت‎ها را آموزش دیده‎اند و با توجه به این که عادت‎ها اکتسابی هستند، می‎توانند تغییر کنند مثل بروز خشم که به صورت‎های مختلف در افراد بروز می‎کند مثلاً داد زدن، خودزنی، سکوت، ترک موقعیت که همه این‌ها نمونه‎های مختلف بروز خشم هستند.


وی افزود: نحوه شادی و بروز هیجانات را افراد بر اساس عادت خود انتخاب می‎کنند و از سوی محیط القا شده و فرد در این زمینه شناخت کافی ندارد و دچار تحریف شناختی می‌شود، به این معنی که جنبه درست رفتار را در نظر نمی‎گیرد.


این کارشناس ارشد روانشناسی خاطرنشان کرد: افرادی که عادت‎های منفی دارند معتقد به قانون همه یا هیچ هستند در واقع نسبت به رفتار ناشایست خود به جای بزرگ‌نمایی، کوچک‌نمایی دارند که نشان‌دهنده شناخت ضعف آنان است، لذا برای رفع آن باید گذشته افراد مورد بررسی قرار گیرد تا نقطه آغازین این روند و یا نقطه تحمیل آن شناسایی شود. البته باید توجه کرد که ترک عادت بد انگیزه بالا می‎خواهد به این معنی که جایگزین آن به همان اندازه خوب و باارزش باشد لذا باید به جای پررنگ کردن رفتار بد، بر روی القاء انگیزه‎های خوب کار کرد.

وی اظهار کرد: عادت‎ها معمولا از پدر و مادر به فرزند منتقل می‌شوند لذا می‎توان گفت که شخصیت انسان‎ها شبیه پدر و مادرشان است و توصیه می‌شود والدین به رفتار و کردار خود توجه کنند زیرا کودکان همانند دوربینی هستند که رفتار آنان را رصد می‎کنند.

فکور تصریح کرد: می‌توان برای از بین بردن عادت‎های نادرست کودکان نیز به جای تنبیه با تکرار رفتار درست به طور غیرمستقیم رفتار ناشایست را از کودک دور کرد؛ مثلا به جای برچسب زدن به کودک به او بگویند تو بچه خوبی هستی و این رفتار شایسته تو نیست.

تربیت کودکان همچون رانندگی احتیاج به کلاس آموزشی دارد!

یک فوق ‌تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان گفت: فرزندپروری به خصوص در عصر امروز که خانواده‌ها تک فرزند و فرزندسالار شده‌اند بسیار سخت‌تر از کاری مانند رانندگی است. در حالی که برای آموزش رانندگی به آموزشگاه می‌رویم اما خانواده‌ها برای تربیت فرزند هیچ آموزشی نمی‌بینند.


محمد عفت‌پناه اظهار داشت: در بحث تعداد فرزندان مدل تربیت فرزند، داشتن رابطه خوب با خانواده و خانواده سالم به لحاظ بهداشت روانی در تربیت فرزند از هر چیزی مهمتر است.

وی افزود: مدل فرزندپروری برای تربیت فرزندان اهمیت بسیاری دارد حتی اگر خانواده‌ای یک فرزند دارد و تمایل به داشتن فرزند دیگری ندارد می‌تواند با تربیت درست آینده فرزندش را به مسیر درستی هدایت کند.

استادیار روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار داشت: فرزندسالاری در خانواده‌هایی که یک فرزند دارد بیشتر از چند فرزندی دیده می‌شود.
وی افزود: برقراری رابطه مثبت، تأیید و تشویق رفتارهای مثبت کودک، داشتن قانون و چارچوب در خانه و وقت گذاشتن والدین برای آموزش مهارت‌های جدید به کودک در رشد و تربیت کودک مؤثر است.
این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان گفت: کودک نیاز دارد مهارت‌های جدید را در زندگی یاد بگیرد و اگر خانواده خودش نمی‌تواند این الگو را آموزش دهد باید از طریق اقوام و جامعه آن را به کودک آموخته تا فرزند آن را درونی کند.
عفت‌پناه تصریح کرد: نکته‌ای که در اینجا مهم است اصول مدیریت رفتارهای نامطلوب است. وقتی کودک لجبازی می‌کند که قشقرق به راه می‌اندازد باید با تقویت منفی جلوی گسترش رفتار او را گرفت.
این متخصص بهداشت روان اظهار داشت: خانواده‌هایی که یک فرزند دارند باید روابط اجتماعی خود را تقویت کرده و گسترش دهند.
وی افزود: کودکان خانواده‌های تک فرزند به دلیل اینکه برادر و خواهر ندارند برای گسترش روابط اجتماعی باید به مهدکودک بروند یا با اقوام مورد اطمینان رفت و آمد بیشتری کنند.
این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان ادامه داد: خانواده‌هایی که چند فرزند دارند از تمام فرزندان برای مشارکت در امور خانه کمک می‌گیرند در حالی که در خانواده‌های تک فرزند این مسئولیت‌پذیری از کودک سلب و پدر و مادر بار مسئولیت خانه را برعهده می‌گیرند.
عفت‌پناه گفت: خانواده‌های تک فرزند باید فرزندانشان را مسئولیت‌پذیر بار بیاورند و از آنها بخواهند تا در امور خانه مشارکت کنند.

این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان اظهار داشت: آموزش مدیریت اقتصاد خانواده به فرزند باید به گونه‌ای باشد که او یاد بگیرد از خانواده‌اش چه خواسته‌ای داشته باشد. براین اساس توصیه می‌شود در سیر مراحل رشد کودک مقداری پول توجیبی به او داده شود تا مدیریت اقتصاد شخصی را یاد بگیرد.
عفت‌پناه گفت: در روابط بین فردی خانواده‌های تک‌فرزند حمایت‌گر و به لحاظ اجتماعی موفق‌ترند در حالی که در بحث سلامت روان تحقیقات نشان داده که سلامت روان در خانواده‌های پرجمعیت بیشتر از آنهایی است که یک فرزند دارند.
این استادیار روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار داشت: خیلی وقت‌ها خانواده‌ها توقعاتی از تک فرزندها دارند و چون خواهر و برادر ندارند مسئولیت‌های زیادی به آنها محول می‌شود لذا این فرزندان فکر می‌کنند باید زودتر از دیگران بزرگ شوند. خانواده‌ها باید از دادن انتظارات زیاد به تک فرزند اجتناب کنند.
وی ادامه داد: خانواده‌ها نباید به طور افراطی به تک فرزند محبت و توجه کنند و باید مثل خانواده‌های دیگر که چند فرزند دارند فضای آزادی برای بروز رفتارهای طبیعی از خود نشان دهند.
وی گفت: گاهی شرایط تربیتی سختی از سوی والدین برای تک فرزند در نظر گرفته می‌شود در حالی که پدر و مادر باید بدانند که فرزند از آنها مجزا است و نباید با آمال‌ها‌ی خود، کودک را تحت فشار قرار دهند زیرا محیط کودک با پدر و مادر متفاوت است.
عفت‌پناه گفت: اصول فرزندپروری در خانواده‌های تک فرزندی و چند فرزندی یکسان است و خانواده‌ها باید به این نکته توجه کنند که با رفتارهای نادرست و توجه افراطی به تک فرزند زمینه‌ساز فرزندسالاری را در خانواده به وجود نیاورند.
وی اظهار داشت: همانطور که برای استفاده از خودرو به آموزشگاه رانندگی می‌رویم برای بچه‌دار شدن قبل و در زمان بارداری باید آموزش‌های لازم در زمینه فرزندپروری را بیاموزیم.
این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان ادامه داد: این مهم در مراکز مختلف بهداشتی درمانی و مراکز روانشناسی و روانپزشکی انجام می‌شود. همان طور که اشاره شد برای رانندگی باید به کلاس رانندگی رفت در حالی که رانندگی فی‌نفسه آسانتر از تربیت فرزند است. متأسفانه برخی خانواده‌ها به تجربیات پدر و مادرشان برای تربیت فرزند بسنده می‌کنند در حالی که شرایط جامعه امروز تغییر کرده است.
عفت‌پناه خاطرنشان کرد: موضوع اینترنت و دنیای مجازی چیزی نیست که بتوان به آسانی از کنار آن بگذریم بسیاری از خانواده‌ها امروز با این موضوع دست به گریبانند برای شناخت دنیای مجازی و رایانه باید آن را بشناسیم و از کسانی که تجربه‌ای در این زمینه ندارند راهنمایی بخواهیم چرا که ممکن است با راهنمایی غلط مسیر تربیت فرزند را منحرف سازند.