کارشناسان: پسرها بازنده ماراتن ازدواج

بالارفتن سن ازدواج در دختران و پسران پشت پرده خیلی از جرایم پنهان و آشکار است که زنگ بحران را در جامعه ایران به صدا درآورده است.

سال‌های نه چندان دور آمار دختران مجرد افزایش یافت و پیشنهادهایی برای حل این معضل و کنترل جرایم ناشی از آن ارائه شد اما حالا پسران در این مسابقه نه چندان دلچسب از دختران پیشی گرفته‌اند و اگر کاری صورت نگیرد شاهد افزایش آمار جرایم اخلاقی و غیر اخلاقی خواهیم بود.
مدت زیادی نمی‌گذرد از زمانی که گفته می‌شد تعداد دختران مجرد از پسران مجرد بیشتر است و احتمال ازدواج نکردن یک میلیون دختر وجود دارد، اما این روند از سال 93 به بعد دچار تحولی بزرگ و معکوس خواهد شد و به گفته علی‌اکبر محزون، مدیرکل جمعیت و آمار سازمان ثبت احوال، با تغییر ساختار هرم سنی جمعیت، آمار پسران در سن ازدواج از سال 93 به بعد بیش از دختران می‌شود و چنانچه اختلاف آمار جمعیتی بین زنان و مردان تداوم یابد تا سال 97 تعداد مردان مجرد حدود دو میلیون نفر بیشتر از زنان مجردخواهد شد، اما این تغییر در ترکیب وضعیت ازدواج جامعه و پیشی‌گرفتن تعداد مردان مجرد نسبت به زنان چه تأثیراتی بر وضعیت جامعه خواهد داشت؟

دکتر افسر افشارنادری آسیب‌شناس در این باره می‌گوید: به‌طور کلی افزایش یک جنس نسبت به جنس دیگر ترکیبات و معادلات جمعیتی را دچار آسیب می‌کند و وقتی تا همین چند وقت پیش گفته می‌شد تعداد زنان در آستانه ازدواج نسبت به مردان افزایش یافته راهکارهایی نظیر ازدواج یک مرد با چند زن یا ازدواج به‌صورت عقد موقت مورد بحث در سن ازدواج بود.

مقایسه آماری نشان می‌دهد در هفت سال فاصله بین سال‌های 84 تا 90 تغییر چشمگیری در سن ازدواج دختران به‌وجود آمده و بیشترین گروه دخترانی که در سال 84 ازدواج کرده بودند 15 تا 19 ساله بودند اما دخترانی که در سال 90 ازدواج کرده‌اند بیشتر در سن 20 تا 24 سال بوده‌اند، بنابراین سن ازدواج دختران پنج سال افزایش نشان می‌دهد.
از سوی دیگر 5/49 درصد از مردانی که در سال 84 ازدواج کردند 20 تا 24 ساله بودند و در سال 90 هم 9/38 درصد از مردانی که ازدواج کرده‌اند باز هم در سن 20 تا 24 ساله بودند. تغییر هرم سنی ازدواج سبب برهم خوردن یا واژگون شدن آمارهای دختران و پسران مجرد شد و اعلام شد رعایت اختلاف سنی 4 تا 5 ساله در اغلب ازدواج‌ها این چالش را تشدید می‌کند. اما ریشه‌های این پدیده و به هم خوردن تعادل جمعیتی یک جامعه را در کجا می‌توان جست‌وجو کرد؟

دکتر محمد کمالی متخصص آموزش بهداشت در این‌باره می‌گوید: در سال‌های پیروزی انقلاب اسلامی تا اواسط دهه 60 تعادل جمعیت در ایران در بهترین حالت ممکن قرار داشت و رشد طبیعی خود را طی می‌کرد و علت آن، این بود در آن‌ سال‌ها امید به آینده در میان جمعیت بالا بود و این امید به آینده باعث شده بود ازدواج‌ها روند متعادل و اصولی خود را طی کند.
پس می‌توان گفت به هم خوردن سن ازدواج و بچه‌دار شدن در جامعه باعث این مسأله شده و ترکیب سالم جمعیت را با اختلال روبه‌رو کرده است که مسائل مختلف نظیر مشکلات اقتصادی، اجتماعی، روانی و... از عواملی است که در این زمینه نقش داشته و برای حل این مسأله باید علل و عوامل را به‌طور کامل بررسی کرد و به ساماندهی آن‌ها پرداخت.

به گفته دکتر کمالی وقتی این پدیده در جامعه بروز کند تعداد خانوارهای تک نفره افزایش می‌یابد و افزایش خانوارهای تک نفره جمعیت کشور را روی این دور ناقص می‌اندازد و آن را مدام تشدید می‌کند. این مسأله که یک اختلال بزرگ در وضعیت جمعیتی جامعه به‌وجود می‌آورد، پیامدهای مختلفی ازجمله تغییر الگوهای همسرگزینی و سلامت روانی افراد را شامل می‌شود که ممکن است این الگوها انحرافی باشند و از سلامت کافی برخوردار نباشند چرا که افزایش خانواده‌های تک‌نفره و خانه‌های مجردی در جامعه آسیب‌های زیادی را به دنبال خواهد داشت و زمینه بسیاری از جرایم را فراهم می‌کند.

دکتر کمالی ادامه می‌دهد: این مسأله در وضعیت اشتغال جامعه نیز تأثیر خواهد داشت زیرا کارفرماها معمولاً تمایل به استخدام افراد متأهل دارند و این مسأله در درازمدت مشکل‌ساز خواهد شد. به نظر می‌رسد وقت آن رسیده که کارشناسان مختلف دست به دست هم دهند و با شناخت ریشه‌های این مسأله راهکارهایی اصولی و قابل اجرا بیابند تا از قرار گرفتن وضعیت جمعیتی کشور در مسیر نادرست جلوگیری کرده و آن را هرچند در درازمدت به وضعیت نرمال و طبیعی خود بازگردانند تا از بسیاری از جرایم و اختلالاتی که ناشی از به هم خوردن تعادل جمعیت است، جلوگیری شود.
همسن‌گزینی باتوجه به این‌که آمارها بیانگر افزایش تعداد پسران مجرد نسبت به دختران است یکی از راه‌حل‌هایی که برای رهایی از این مشکل پیشنهاد شده ترویج الگوی همسن‌گزینی در ازدواج است. محزون در این‌باره گفته با ترویج همسن‌گزینی میان جوانان، آمار زنان و مردان در آستانه ازدواج به تعادل می‌رسد و پدیده‌هایی همچون پیشی‌گرفتن آمار مردان در آستانه ازدواج بر زنان مهار می‌شود. اگرچه ساخت و رواج الگوهای رفتاری در جامعه ناشی از تحولات، رخدادها و حوادثی است که مردم کشور پشت سر می‌گذارند؛ باید دید آیا این روش از سوی دختران و پسران مورد قبول واقع می‌شود یا نه؟ در صورتی که همسن‌گزینی رواج پیدا نکند ممکن است سال به سال به تعداد پسران مجردی که بختی برای پیدا کردن همسر ندارند روزبه‌روز افزایش یابد.