مشاوره ازدواج و خانواده کودک و نوجوان
سایت تخصصی مشاوره روانشناسی و روانپزشکی با هزاران مطلب مفیدو آموزنده
مشاوره ازدواج و خانواده کودک و نوجوان
سایت تخصصی مشاوره روانشناسی و روانپزشکی با هزاران مطلب مفیدو آموزندهبرخورد با نوجوان سلطه طلب
مقدمه
| «معذرت خواهی» اسلحه ی بچه‌هاست و هر لحظه از آن استفاده می کنند. شما باید کاملاً آماده باشید و انتظار آن را داشته باشید. در صورت تخلف و عذرخواهی های مکرر، سعی کنید که خواسته های خود را بیشتر کنید و به او بیشتر سخت بگیرید. |
برخورد با نوجوانان باید به گونه ای باشد که به تشدید عصبانیت، عصیانگری و عناد منجر نگردد. بسیاری از شیوه‌هایی که در برخورد با کودکان کارایی قابل ملاحظه ای دارند در صورت تجویز برای برخورد با نوجوانان، مسئله ساز می شوند. والدین باید متوجه باشند که دوران بلوغ، دوران انتقال است، از این رو باید شیوه ی برخورد خود را به روش برخورد با افراد بالغ تغییر دهند.
در این زمینه باید محدودیت های خود را مشخص کنید
کنترل والدین بر روی نوجوانان، متأثر از واکنش‌های آنان نسبت به رفتار نوجوان است. هرکاری که نوجوان انجام می دهد انتخاب اوست. والدین به طور طبیعی در چنین مواردی فریاد می کشند، کتک می زنند، گریه می کنند یا نقش یک قربانی را بازی می کنند. در عوض نوجوان به سرعت یاد می گیرد که مهارت‌های خود را در مواجهه با والدین افزایش دهد.
پدر و مادرها با معمای لاینحلی روبرو می شوند که چرا کسی به حرف آنها گوش نمی کند و از آنها فرمان نمی برد.
به دنبال سابقه ی رفتار سلطه طلب نوجوان خود باشید
رفتار قدیمی آسان ترین روش مقابله است. شما تصور می کنید که با افزایش فشار به خودتان تا حد مرگ، او را مجبور به تجدید نظر خواهید کرد. کمی به عقب برگردید و فکر کنید که او واقعاً به دنبال چیست؟ شما به وضوح در خواهید یافت که رفتار او بیانگر خواسته‌هایش است. بچه هایی با طرز فکر منفی، به دوستانشان راه و روش تسلط بر والدین را می‌آموزند؛ طبیعی است که او از این روش‌ها برای تسلط بر شما استفاده کند. به کارهایی که او می کند و واکنش‌های خود به کارهای او دقت کنید.
غیرقابل پیش بینی باشید
به خاطر داشته باشید که فرزند شما مطابق با نقشه عمل می کند. برای مقابله با او هر پدر یا مادری باید پیشاپیش یک ضد حمله را طراحی کرده باشد. در این میان افرادی که دارای عکس‌العمل‌های قابل پیش‌بینی باشند به راحتی مغلوب می شوند.
واکنش شما در مقابل بچه های سلطه طلب باید غیر قابل پیش بینی باشد (اما عواقب احتمالی آن باید پیش بینی شده باشد).
روبرو شدن با یک بچه ی سلطه جو مثل یک بازی شطرنج است؛ فقط کافیست چند حرکت بعدی را طراحی کنید تا بفهمید که او دنبال چیست.
روی رفتار آنها دقت کنید
نوجوانان تمایل دارند زمانی که شما بر روی اعمال و رفتار آنها که نشانه ی عدم مسئولیت و تعهد به مقررات است بحث می کنید، موضوع را عوض کنند. آنها با استادی تمام سعی می کنند با مطرح کردن مسائل دیگر خود را از زیر ضربات اتهامات شما خارج کنند. شما منحرف نشوید و موضوع اصلی مربوط به آنها را فراموش نکنید.
او در تمام طول روز در خانه قدم زده است. او عصبانی می شود. پیشنهادات گمراه کننده می دهد. اهل خانه را ندیده می گیرد و احساس گناه را به آنها منتقل می کند. ما نباید میدان را خالی کنیم. او تمام شگردهای خود را که قبلاً طرح کرده به کار می گیرد و سرانجام تسلیم می شود. پس از آن ما نباید به او اجازه دهیم که رفتار خود را به ما تحمیل کند.
در صورت معذرت خواهی، بر اجرای تنبیهات انضباطی اصرار ورزید
معذرت خواهی او را بپذیرید ولی او باید تاوان جرایم را بپردازد. فرزند من مرتباً عملی را تکرار می کرد و مدام معذرت خواهی می کرد. در این موقع متوجه شدم که عذرخواهی به تنهایی کافی نیست و تنبیه انضباطی هم لازم است.
| در دوران بلوغ، سطح فکر افراد گسترش پیدا می کند و تعالی می یابد. نوجوانان همزمان با شناختن هویت خود قادر به تفکر انتزاعی هستند. آنها درباره ی مسایل کاملاً جدی فکر می کنند، و درباره ی جهانی که در آن به سر می برند قضاوت می کنند. |
بگذارید تا مزه ی رفتارهای خودش را بچشد. گاه‌گاهی مانند خودش رفتار کنید. وقتی بر سر شما فریاد می کشد او را تنها بگذارید.
تمام نکات را با دقت بررسی کنید
دقت کنید که نوجوانان چه چیزهایی می گویند اما فقط به گفته های آنها متکی نباشید. والدین معمولاً در گفتار فرزندانشان دروغ های زیادی را می یابند و داستان‌های کاملاً دروغین آنها را مرور می کنند. زمان‌های مدرسه رفتن و برگشتن را کاملاً چک کنید. وقتی به خانه ی دوستش می رود به بهانه ای او را کنترل کنید؛ هر چیزی را که به شما می گوید امتحان کنید تا از صحت و سقم آن اطمینان یابید. (اما کنترل شما باید حتی الامکان نامحسوس باشد).
اجازه‌ی بازی با موضوع را به او ندهید
از این شاخه به آن شاخه پریدن و اجتناب از پاسخ به سؤالات به منظور یافتن پاسخ مناسب، می تواند علامت هشدار دهنده ای باشد. قبول نکنید. جمله ی«من از خانه بیرون می روم» غیر قابل قبول است.
مذاکره در مورد مسائل اصلی ممنوع است
در مورد مسائل اساسی که سلامت خانواده را تهدید می کند جدی باشید. برای نرفتن به مدرسه هیچ عذر و بهانه ای پذیرفته نیست. مواظب باشید بچه‌ها دنبال یک نقطه ضعف می گردند. شما باید برای او محدودیت‌ها و دلایل ایجاد قوانین و مقررات خانوادگی را به خوبی تصویر کنید؛ پس دلیلی برای این‌گونه درخواست ها وجود ندارد. به او اجازه ندهید که برای شما گزینه ای انتخاب کند یا شما را محدود نماید. زمانی که شما شرایط را تعیین می کنید باید کاملاً آگاه باشید که از او چه انتظاراتی دارید.
عذرخواهی را محدود کنید
«معذرت خواهی» اسلحه ی بچه‌هاست و هر لحظه از آن استفاده می کنند. شما باید کاملاً آماده باشید و انتظار آن را داشته باشید. در صورت تخلف و عذرخواهی های مکرر، سعی کنید که خواسته های خود را بیشتر کنید و به او بیشتر سخت بگیرید.
بیشتر عمل کنید و کمتر شعار دهید
تمام اعمال شما باید مداوم، پیگیر و با طراحی قبلی باشد. صحبت‌های والدین برای بچه های سلطه طلب معنایی ندارد. آنها توجهی به گفته‌های شما ندارند و بیشتر،«اعمال» شماست که در آنها مؤثر واقع می شود.
عصبانیت مشکلی را حل نمی کند و فقط باعث می شود برخورد با مسئله بسیار شخصی شود. فردی که خونسردی خود را حفظ می کند بیشتر می‌تواند خود را کنترل کند. بهترین موقعیت برای بچه ی سلطه طلب، عصبانیت والدین است. وقتی شما عصبانی، درمانده و گیج می شوید او بهره برداری می کند. هر وقت احساس کردید که گفته های او ممکن است شما را عصبانی کند، بگویید:«جداً که انتظار نداشتم. واقعاً که عالی گفتی.» این شیوه شما را از گرفتار شدن در دامی که او برایتان تدارک دیده، محافظت خواهد کرد و وقت کافی پیدا می کنید که پاسخ عاطفی مناسبی به او بدهید.
به او اجازه ندهید شما را بی اعتبار کند
بچه ها بدون شک از شما خواهند پرسید: «تو چطور قادر به درک من هستی در حالی که هیچ وقت احساس مرا نداشته ای و کارهایی را که من انجام داده‌ام تو هیچ وقت انجام نداده‌ای؟ » می دانید این حقه ای است که آنها به کار می برند تا شما نسبت به اعمال آنها بی تفاوت باشید. به او بگویید: ما درباره‌ی «زندگی نوجوانی من» صحبت نمی کنیم، ما داریم درباره ی «رفتار غیر مسئولانه تو» بحث می کنیم.
| دقت کنید که نوجوانان چه چیزهایی می گویند اما فقط به گفته های آنها متکی نباشید. والدین معمولاً در گفتار فرزندانشان دروغ های زیادی را می یابند و داستان‌های کاملاً دروغین آنها را مرور می کنند. زمان‌های مدرسه رفتن و برگشتن را کاملاً چک کنید. وقتی به خانه ی دوستش می رود به بهانه ای او را کنترل کنید؛ هر چیزی را که به شما می گوید امتحان کنید تا از صحت و سقم آن اطمینان یابید. |
پدر و مادری که هیچ نقشه ای ندارند و نمی دانند که در چه جهتی باید حرکت کنند موقعیت مناسبی در دستان یک نوجوان خواهند بود. یک نوجوان سلطه طلب می تواند با رفتارش محیط را تحت تأثیر خود قرار دهد، اما نوجوانی که درگیر ورزش و سایر تفریحات سالم است کمتر وقت دارد که برای انجام کارهای خلاف برنامه ریزی کند.
با همسر خود جهت هماهنگی بیشتر ارتباط برقرار کنید
گاهی یکی از والدین به کارهایی که فرزندش انجام می دهد آگاهی کامل دارد و دیگری به علت گرفتاری های گوناگون به این مسائل توجهی ندارد. عدم آگاهی و ارتباط والدین با هم، شرایط مناسبی را برای نوجوان ایجاد خواهد کرد تا برنامه‌های خود را ادامه دهد. زمانی که این دو برای مقابله با نوجوان ِ سلطه طلب خود برنامه ی هماهنگی نداشته باشند، دردسر بیشتر می شود.
در این زمینه به چند سؤال که می‌تواند والدین را در شیوه ی صحیح برخورد با نوجوانان یاری نماید پاسخ داده شده است:
1ـ در مقابل رفتار پرخاشگرانه‌ی نوجوان چه باید کرد؟
هرگز برایش موعظه نکنید.
او را مورد تحقیر و سرزنش قرار ندهید.
خونسردی خود را از دست ندهید. به مقابله به مثل نپردازید.
از او کینه به دل نگیرید.
اگر از او توقع احترام دارید باید در جلب احترامش بکوشید.
2ـ چرا نوجوان نسبت به بزرگترها رفتار پرخاشگرانه نشان می دهد؟
در سنین نوجوانی بر اثر ترشحات هورمونی، علاوه بر تغییرات ظاهری، در رفتار و خلق و خوی نوجوان نیز تغییراتی ایجاد می شود. زودرنجی و حساس بودن نیز از مشخصات این دوره است. نوجوان به خصوص در مقابل کسی که احساس کند درصدد لطمه زدن به غرورش است عکس العمل تند و خشن نشان می دهد. سرزنش و تحقیر سبب بروز رفتار پرخاشگرانه و بی ادبانه در او می شود.
3ـ گرسنگی عاطفی چیست؟
بعضی از پدران و مادران تصور می کنند که «اظهار محبت» نوعی ضعف و سستی است از این رو حالت سردی به خود می گیرند؛ در نتیجه فرزندشان به یک نوع گرسنگی عاطفی مبتلا می شود.
4ـ از شیر گرفتن روان شناختی دوره‌ی نوجوانی یعنی چه؟
در این دوران علاقه ی فرد نسبت به خانواده کاهش می یابد و بیشتر با دوستانش ارتباط برقرار می کند. وظیفه ی خانواده است که فرزندان خود را در بعضی مشکلات خانوادگی شرکت دهند، عقاید آنها را محترم شمارند و به همکاری با والدین و ایجاد نوعی دوستی صمیمانه میان خود و آنها عادت دهند.