تربیت اخلاقی کـودک با برخورد اخلاقی

متخصصان علوم تربیتی معتقدند: قدم نخست برای تربیت اخلاقی کـودک، برخورد اخلاقی با اوست. حتمــا خود شما هم تجربه کرده اید که وقتی به تندی با کــودک رفتار می کـــنید چقدر حس لـــجاجت او گــل می کند. در واقع باید گفت کمتر پیش می آید که کودک در مقابل برخورد تند پدر و مادر، واکنش منطقی نشان دهد امـــا برعکس در مواردی که با کودک با احترام برخورد می شود می توان واکنش قابل قبولی از او دید. البته نباید انتظار داشت که کودک در همه موارد پاسخ احترام را با احترام بدهد.


همانگونه که بعضی بزرگترها هم ممکن است لزوما احترام را با احترام پاسخ ندهند. مساله ای که وجود دارد اینکه در اینگونه موارد نباید از بی احترامی فرزندان چشم پوشی کرد زیرا با چشم پوشی نه تنها رفتار مناسبی نکرده ایم بلکه با رها کردن کودک به حــال خود، به بلوغ فکری او هم کمکی نمی کنیم. پدر و مادر باید در مقابل هر نوع بی احترامی و هر کلام زشت وناپسند کودک واکنش مناسب و اصولی نشان دهند.

به این مثال کتاب "روانشناسی رشد" اثر دکـتر"توماس لیکونا" توجه کنید:" تامی که پسر یازده ساله ای است در حالیکه مادرش با یکی از دوستان خود صحبت می کرد برای برداشـتن کیک وارد آشپزخانه شد. نزدیک ناهار بود و از این رو مادر تامی او را از بــــرداشتن کیک منع کرد. تامی با لـــحن توهین آمیزی واکنش نشان داد. مادر در توجیه حرفش دلیل آورد اما بی فایده بود. پسر در یک چشم به هم زدن قطعه کیکی را قاپید و در حالیکه فریاد می کشید "الهی به جهنم بروی" از آشپزخانه بیرون دوید. مادر سری تکان داد و در حالیکه آه می کشید به دوستش گفت: "مساله سن اوست. باید مدارا کنم. این روزها بـزرگ کردن بچه کار ساده ای نیست. قبول نداری ؟"

قطعا این واکنش مادر به بی احترامی فرزندش نمی تواند واکنش مناسبی باشد. چون کودک متوجه اشتباه خود نمی شود و ممکن است در دفعات بعد از این هم بدتر برخورد کند. از طرفی سرزنش کردن کودک هم برخوردی منطقی به نظر نمی رسد چون سرزنش می تواند علاوه بر برانگیختن حس لجاجت و انتقام جویی در کودک، عواقب روحی - روانی نیز در دراز مدت برای او به دنبال داشته باشد.


در صفحه اول یـک کتاب روانشناسی یکی از خوانندگان کتاب با قلم مداد نوشته بود: "هیچ وقت کودک راسرزنش نکن. از او بپرس آیا این کارت درست بود ؟ این باعث می شود کودک درباره عملی که انجام داده به فکر بیفتد." کتاب را که خواندم متوجه شدم این جمله از دل این کتاب روانشناسی استخراج شده و شاید ازهمین روست که بر دل هم می نشیند.


علی ای حال برای اینکه به معجزه تاثیر احترام به کودک بیشتر پی ببرید یک روز را با تمام توان در هر شرایطی باکودک با احترام برخورد کنید و در صورت برخورد غیر منطقی او، سرزنش را کنار بگذارید. فقط بگوئید آیا این کارت درست بود؟ می توانید از روش پدر یک دقیقه ای هم استفاه کنید.