چگونه به کودکان آموزش دهیم تا بدون پوشک بمانند؟

یکی از دشوارترین و طاقت فرساترین دوران تربیت کودک برای والدین است که به او یاد بدهند داخل توالت دستشویی کند و بتوانند او را از پوشک بگیرند.


آموزش رفتن به دست شویی
برخی از کودکان خیلی زود این مساله را یاد می گیرند اما برخی از آنها ماه ها طول می کشد تا متوجه شوند نباید گوشه و کنار خانه دستشویی کنند. به طور کلی، اگر بخواهید از سنین پایین تر به کودک آموزش بدهید تا دستشویی برود، زمان بیشتری باید صرف کنید.

اگر اصول آموزش صحیح را بدانید برای خود و کودکتان بهتر است و با مشکلات کمتری می توانید بالاخره به او یاد بدهید دستشویی برود. برخی از این اصول را در ادامه مطلب برایتان نوشته ایم.


بررسی آمادگی کودک و خودتان
وقتی کودک یک ساله می شود دیگر می تواند تشخیص دهد چه زمانی دستشویی دارد. برخی از کودکان از 18 ماهگی آمادگی آموزش دستشویی را دارند. اما برخی از آنها تا سه سالگی آمادگی این کار را ندارند. بیشتر والدین این آموزش را هنگامی که کودک دوسال و نیم دارد آغاز می کنند.

از آنجا که بازه زمانی آمادگی کودکان با یکدیگر بسیار گسترده است باید به علایمی که نشان دهنده آمادگی کودک هستند توجه کنید: آیا می تواند از دستورالعمل های ساده پیروی کند؟ آیا می تواند راه برود یا بنشیند؟ آیا می تواند شلوار خود را پایین و سپس بالا بکشد؟ اگر کودک آمادگی های ابتدایی را ندارد، سعی کنید تا حد امکان او را مجبور به انجام این کار نکنید. این اجبار برای روحیه کودک خوب نیست.

بعلاوه، از همه کودکان نباید انتظار مشابهی داشت. اصولا پسرها کندتر از دخترها دستشویی می کنند. یا فرزندان دوم یا سوم خانواده خیلی سریع تر از فرزندان اول یاد می گیرند که خودشان دستشویی بروند.


توجه به زمان‌های حساس
لحظه هایی که در طول رشد کودک برایتان مهم هستند را ثبت کنید. همچنین به مشکلاتی که کودک با آنها مواجه می شود نیز توجه کنید. اگر کودک در دوره آموزش توالت رفتن با تغییر و تحول های جدی همچون خواهر یا برادر دار شدن، رفتن به مهدکودک یا پرستار داشتن روبه رو می شود باید دست از آموزش بردارید و اجازه دهید تا کودک به شرایط جدید کمی عادت کند و سپس برنامه های خود را از سر بگیرید.

هنگامی که وقت یا حوصله کافی ندارید و تحت فشارهای روحی و استرس قرار دارید نیازی نیست آموزش را شروع کنید. ابتدا روحیه خود را درست کنید و بعد از چند ماه با انرژی و حوصله بیشتر خود را برای تکرار هر روزه آموزش ها آماده کنید.

وسط تغییر دکوراسیون خانه، تعویض شغل یا برای بار دوم باردار بودن و داشتن تهوع های بارداری زمان های مناسبی برای آموزش دستشویی رفتن به کودک نیستند. بهتر است چند هفته یا چند ماه صبر کنید تا اوضاع آرام شود.


توصیه تکمیلی برای آموزش دستشویی رفتن کودکان

به کودکتان فرصت دهید: برای آنکه کودک توالت‌رفتن را بیاموزد ابتدا باید مغز او تکامل یابد و سیستم عصبی مرکزی بتواند مثانه او را کنترل کند. وقتی هنوز مغز کامل نیست، کودک بدون اختیار ادرار می‌کند یعنی مثانه یا روده‌ها به محض پرشدن، خالی می‌شوند. تقریبا در تمام کودکان از 28 ماهگی به بعد، مغز تکامل پیدا می‌کند و می‌توانند ادرارشان را کنترل کنند.


از فصل تابستان استفاده کنید: فصل تابستان، بهترین زمان برای گرفتن کودک از پوشک است. کودک را تشویق کنید اگر ادرار یا مدفوع دارد، بگوید. چند ساعت در روز او را باز بگذارید.


به او آموزش دهید: برای کودکتان یک صندلی توالت کوچک بخرید و به او یاد دهید که هر زمان احساس نیاز کرد، روی آن بنشیند. می‌توانید این صندلی را در حمام، دستشویی یا اتاق خود کودک قرار دهید.


مثل بزرگ‌ترها با او رفتار کنید: اگر فرزندتان به تکامل مغزی رسیده اما هنوز توالت رفتن را نیاموخته، او را همراه با خواهر یا برادرزاده‌هایتان به مسافرت ببرید. بودن در کنار کودکان بزرگ‌تر و دیدن آنها باعث می‌شود کودک شما نیز از رفتارهای آنها تقلید کند. فقط مراقب باشید رقابت ایجاد نشود یا اگر فرزندتان اختیار خود را از دست داد، مسخره‌اش نکنید.


اجازه ندهید بیش از 10دقیقه روی صندلی بنشیند: اگر از کودکتان خواستید روی صندلی توالت بنشیند، اما 10دقیقه گذشت و او کاری نکرد، مجبورش نکنید تا همچنان روی صندلی بماند. صندلی توالت او را جمع کنید و ساعتی بعد دوباره از او بخواهید این کار را انجام دهد.


به او اطمینان دهید: برخی کودکان از مدفوع یا ادرارکردن می‌ترسند چون هنوز نمی‌دانند بدن آنها مواد مضر را دفع می‌کند و فکر می‌کنند قسمتی از بدنشان را از دست می‌دهند. ماجرا را برای آنها توضیح دهید تا ترسشان از بین برود.


لباس‌های راحت تن او کنید: وقتی توالت رفتن را به کودک آموزش می‌دهید لباس‌های راحت تن او کنید تا بتواند بلافاصله آنها را دربیاورد. فاصله زمانی بین حس کودک برای توالت رفتن و انجام این کار گاهی بسیار کوتاه است. در تابستان فقط یک شورتک پای او کنید تا بلافاصله بتواند آن را دربیاورد.


تشویقش کنید: برای آموختن پاکیزگی باید کودک را تشویق کرد. تشویق‌های زبانی مثل «تو بزرگ‌شده‌ای» «مایه افتخار هستی» در کنار تشویق‌های عملی! مثلا هر بار که کودکتان ادرار یا مدفوعش را کنترل کرد، به او امتیاز بدهید و بعد از هر 10-5 امتیاز برایش هدیه بخرید.


پوشک‌های شورتی بخرید: در طول زمانی که قرار است پاکیزگی را به فرزندتان آموزش دهید، از پوشک‌های شورتی استفاده کنید تا هم مطمئن باشید همه‌جا را کثیف نمی‌کند هم بتواند در صورت تمایل فورا آن را درآورد.


سرزنش نکنید: شاید کودک برای چند روز اختیار مدفوع و ادرارش را به دست بیاورد اما بعد از آن دوباره نتواند خود را کنترل کند. در این صورت او را سرزنش نکنید و فقط مرتب توالت‌رفتن را به او یادآور شوید.


ترس‌هایش را از بین ببرید: اگر کودکتان از ریختن آب بعد از اجابت‌مزاج می‌ترسد، به او آموزش دهید آب برای شستن و پاک‌کردن است و وقتی روی توالت نشسته آسیبی به او نخواهد زد.


عصرها او را کنترل کنید: کودکان در 3 سالگی تقریبا کنترل ادرار و مدفوع را می‌آموزند اما باز هم کنترل این مساله طی شب کار آسانی نیست و بیشتر کودکان یا آنقدر هوشیار نیستند که خود را کنترل کنند یا توانایی برخاستن از خواب را ندارند. شب‌ها کودکتان را پوشک کنید و برای چند ماه عصرها که او را می‌خوابانید، مراقب کنترل ادرارش باشید. اگر لباس‌های او هنگام بیدارشدن خشک بودند، یعنی شب‌ها هم می شود خیالتان راحت باشد.