مادران نوجوان و عوارض بارداریشان

زمانی که یک خانم نوجوان باردار می شود، مراقبت های لازم برای داشتن یک فرزند سالم و از طرف دیگر یک نوجوان کامل دو برابر خواهد بود. به همین خاطر بارداری دوران نوجوانی خطرات زیادی را برای مادر و جنین خواهد داشت.

با آمار و ارقام شروع می کنیم. هر سال حدود 16 میلیون دختر نوجوان زایمان کرده و مادر می شوند. این دختران بیشتر متعلق به کشورهای در حال توسعه و نیز توسعه نیافته هستند.

تخمین زده شده است که حدود 3 میلیون دختر 15 تا 19 ساله هر سال سقط های خطرناک را تجربه می کنند. در کشورهای کم درآمد و در حال توسعه، عوارض بارداری و تولد نوزاد، علت فوت بیشتر دختران 15 تا 19 ساله است.

مرده زایی و مرگ نوزادان تازه متولد شده در میان مادران نوجوان و کم سن و سال 50 درصد بیشتر از زنان 20 تا 29 ساله است.
نوزادان مادران نوجوان به احتمال بیشتری کم وزن و نارس خواهند بود.

نوجوانی دوره بسیار مهمی از زندگی یک انسان است. تکامل استخوان ها و رشد قدی، تغییرات هورمونی و بلوغ جنسی، تغییرات رفتار و تکامل شخصیتی و بسیاری دیگر از وقایع سلامتی در طول این دوره شکل می گیرد.

از طرف دیگر بارداری نیز دوره ای بسیار حائز اهمیت است که نداشتن مراقبت های سالم در طول این دوره تاثیرات جبران ناپذیری بر سلامت مادر و فرزند بر جای خواهد گذاشت. زمانی که یک خانم نوجوان باردار می شود، مراقبت های لازم برای داشتن یک فرزند سالم و از طرف دیگر یک نوجوان کامل دو برابر خواهد بود. به همین خاطر بارداری دوران نوجوانی خطرات زیادی را برای مادر و جنین خواهد داشت.
مصرف قرص اسید فولیک قبل از بارداری از مهم ترین اقدامات لازم است. کمبود این ویتامین در مادر در 28 روز اول بارداری علت اصلی نقص های لوله عصبی و اختلالات ذهنی در کودکان است


علائم بارداری در مادران نوجوان
عقب افتادن یک دوره یا بیشتر از دوره های قاعدگی قدیمی ترین راه تشخیص بارداری بوده است. اما این می تواند مادر نوجوان را گمراه کند، چراکه نوجوانان معمولا به دلیل شروع دوره بلوغ ممکن است دوره های قاعدگی نامنظم را تجربه کنند و از این رو ممکن است این تاخیر در قاعدگی را طبیعی در نظر بگیرند.


اما لیست کامل سایر علائم بارداری شامل موارد زیر است:
- عقب افتادن یک دوره قاعدگی
- تهوع و استفراغ یا همان "بیماری صبحگاهی" که می تواند علاوه بر صبح در تمام طول روز فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
- اشتیاق و نفرت شدید از غذاهای خاص، مخصوصا گوشت و غذاهای سرخ شده و چرب
- درد و سوزش در سینه ها
- خستگی غیر عادی
- تکرر ادرار
- تغییرات غیر عادی در خلق و خو


عوارض بارداری در نوجوانی


1- عدم وجود مراقبت های پیش از زایمان
دختران نوجوانی که باردار می شوند، مخصوصا آنهایی که از طرف خانواده و مخصوصا همسر حمایت نمی شوند، قطعا مراقبت لازم قبل از زایمان را نخواهند داشت. به علاوه آنکه بیشتر مادران نوجوان، به طور ناخواسته باردار می شوند و از این رو مراقبت های قبل بارداری را نیز رعایت نخواهند کرد.

مراقبت های قبل زایمان مخصوصا در ماه های اول بارداری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. فقدان این مراقبت ها سلامت مادر و جنین را تهدید خواهد کرد. توجه به رژیم غذایی مادر و مصرف مکمل ها، توجه به روند وزن گیری مادر، مراقبت های قند خون و فشار خون و علائم حیاتی مادر، کنترل رشد جنین و تکامل اندام ها، لازمه داشتن یک بارداری سالم و در نتیجه یک کودک سالم است.

مصرف قرص اسید فولیک قبل از بارداری از مهم ترین اقدامات لازم است. کمبود این ویتامین در مادر در 28 روز اول بارداری علت اصلی نقص های لوله عصبی و اختلالات ذهنی در کودکان است. حال آنکه یک مادر نوجوان به دلیل رشد و نیاز بدن خود به این ویتامین، در صورت نداشتن تغذیه مناسب قطعا کمبود این ویتامین را تجربه خواهد کرد.


2- افزایش فشار خون
مادران نوجوان بیشتر از مادران سن 20 تا 30 سال در معرض افزایش فشار خون بیمارگونه قرار خواهند داشت.

پره اکلامپسی، وضعیت خطرناکی که با افزایش فشار خون و افزایش دفع پروتئین از ادرار، احتباس آب و نمک در بدن، ورم دست ها و صورت مادر و نیز تخریب اندام ها تظاهر می کند، در مادران نوجوان شایع تر خواهد بود.

این بیماری نیاز به درمان و کنترل علائم دارد و عدم کنترل این بیماری می تواند منجر به اختلال وزن گیری مادر و جنین شود.


3- تولد نوزاد نارس
یک بارداری کامل، چهل هفته طول می کشد. نوزادی که قبل از 37 هفتگی متولد شود، یک نوزاد نارس یا به اصطلاح پیش ترم است.

در برخی موارد، زایمان های قبل از 37 هفته با درمان های خاص و استراحت مطلق مادر قابل کنترل است.

یک نوزاد نابالغ علاوه بر وزن کمتر از نوزاد بالغ، بیشتر به بیماری های ریوی، مشکلات گوارشی، مشکلات بینایی، شناختی و سایر اختلالات دچار خواهد شد.


4- تولد نوزاد کم وزن
نوجوانان به احتمال بیشتری نوزاد با وزن کمتر از حد طبیعی خواهند داشت. این کم وزن بودن می تواند به دلیل کمتر بودن سن داخل رحمی و زایمان قبل از موعد باشد. یک نوزاد کم وزن نوزادی است که بین 1500 تا 2500 گرم وزن داشته باشد و نوزاد بسیار کم وزن، وزن کمتر از 1500 گرم خواهد داشت.

این نوزادان کم وزن معمولا برای نفس کشیدن در روزهای اول، به دستگاه ونتیلاتور نیاز دارند و برای چند روز برای تنظیم شدن علائم حیاتی، در بیمارستان تحت مراقبت خواهند بود.


5- افسردگی بعد از زایمان
نوجوانان به احتمال بیشتری در معرض خطر افسردگی بعد زایمان قرار خواهند داشت. دخترانی که در در زمان بارداری و یا بعد زایمانشان احساس یاس و ناامیدی، تنهایی و افسردگی دارند لازم است به پزشک مشاور مراجعه کنند و از حمایت روانی خانواده و مخصوصا همسرشان بهره مند شوند.

به طور کلی اگرچه ما بارداری را برای دختران کمتر از 18 سال تهدیدکننده سلامتی می دانیم، اما لازم است این را هم بدانیم که نوجوانان سالم در صورتی که مراقبت های قبل و هنگام بارداری را به خوبی پشت سر بگذارند، رفتارهای غلط و سبک زندگی خود را به سمت سبک سالم تغییر دهند، قادر خواهند بود نوزادی قوی و سالم داشته باشند.